Mitologia słowiańska

Druga część znakomitego i niezwykle popularnego „Bestiariusza słowiańskiego” zaprasza tym razem do poznania rzadko przywoływanych w literaturze fantastycznych opowieści i legendarnych stworów, m.in. bizi, kaduków czy samojadków. Znajdziemy w nim historie zarówno rodzimych istot – z terenów przedrozbiorowej Polski, Mazur, Śląska i Pomorza, jak i bohaterów opisywanych w podaniach i legendach kultury ludowej Białorusi i Ukrainy.

Gorgiasz z Leontinoi (ur. ok. 480, zm. ok. 385 p.n.e.) – grecki filozof, retor, teoretyk wymowy należący do 10 najwybitniejszych mówców w Starożytnej Grecji, prekursor teorii sztuki, jeden z czołowych sofistów. Pochodził z Leontinoj na Sycylii. Był uczniem Empedoklesa i nauczycielem Tukidydesa. W 427 p.n.e. przybył do Aten, by w imieniu ojczystej polis prosić o pomoc przeciw Syrakuzom. Zawarł tam wiele znajomości z ludźmi bogatymi i wpływowymi. Sam też wpływał na sprawy bieżące przez swoją siłę wymowy. Dyskurs był dla niego jedynie środkiem służącym do wpływania na ludzi i ich namiętności, pozwalający osiągnąć zamierzony cel (co w późniejszych czasach nazwane zostało erystyką). Jest bohaterem platońskiego dialogu Gorgiasz. (za: https://pl.wikipedia.org/wiki/Gorgiasz)

Okręty króla Ajetesa, a było ich trzy, zbliżały się coraz bardziej. Coraz wyraźniej też dochodziły wołania króla:
– Medeo, wyrodna córko, biada tobie i Argonautom!
Medea stanęła na rufie i też zaczęła wołać głośno:
– Ojcze, pozwól nam odpłynąć spokojnie, bo będziesz żałował.
– Biada tobie, mówię. Wszyscy zginiecie! – odkrzyknął Ajetes.
– Królu, wracaj i zostaw nas w spokoju, bo mam zakładnika, twojego syna! – wołała Medea. (...)
– Oddaj mi syna, przeklęta! – rozkazująco krzyknął Ajetes.
– Więc go masz!... – krzyknęła Medea i mieczem zabiła swego małegobrata, a jego ciało wrzuciła do morza.
Nikos Chadzinikolau (1935–2009), grecki pisarz, tłumacz, historyk literatury, tworzący głównie w języku polskim. Opublikował liczne zbiory wierszy filozoficzno-refleksyjnych (Barwy czasu 1961, Próba nocy 1971, Klepsydra 1982), powieści, przekłady poezji nowogreckiej, pracę historycznoliteracką Literatura nowogrecka 1453–1983 (1986). Był propagatorem kultury polskiej w Grecji i greckiej w Polsce oraz opiekunem młodych poetów. Jego Mity greckie to świeże spojrzenie na dobrze wszystkim znane greckie legendy.

Książka w mądry, przyjazny i ciekawy sposób przedstawia mity starożytnych Greków i Rzymian. Autorka wybrała te, które są związane z prapoczątkami ludzkości, kiedy bogowie dopiero wyłaniali się z Chaosu, a świat był jeszcze bardzo młody.
Przewodnikami towarzyszącymi Czytelnikowi w wędrówce śladami starożytnych bogów i herosów są zwierzęta. Dzięki nim wyprawy w głąb mitologicznych krain staną się wspaniałą przygodą.
Nowe wydanie książki Moja pierwsza mitologia zostało opracowane w pięknej szacie graficznej. Malarskie ilustracje pomogą obudzić wyobraźnię młodych Czytelników. Na końcu książki znajduje się słowniczek frazeologizmów zaczerpniętych z mitologii i chętnie używanych do dziś.

„W starożytnych czasach, gdy nie było jeszcze internetu, telewizji ani nawet kina, Grecy i Rzymianie posługiwali się magią słowa. Spotykali się wieczorami i opowiadali sobie różne historie. A opowiadali tak pięknie, że samymi tylko słowami potrafili oczarować słuchaczy – wywołać beztroski śmiech, przyjemny dreszczyk strachu i głębokie wzruszenie.
Pewien grecki drwal po powrocie z lasu opisywał swoje spotkanie z hamadriadą – leśną nimfą o pachnących żywicą włosach, która poprosiła go, by nie ścinał rozłożystego dębu. Kiedy mężczyzna posłusznie odłożył siekierę, hamadriada podziękowała z uśmiechem i wskazała mu polanę, gdzie znalazł dość drzew powalonych przez wiatr. Stary drwal ucieszył się, że będzie miał lżejszą pracę. Teraz on chciał podziękować hamadriadzie, ale nimfa zdążyła już zniknąć w pniu ocalonego dębu”.
Fragment tekstu

Legendarne dzieje Sandomierza były już tematem kilku opracowań, wśród których wymienić mogę "Legendy sandomierskie: podania, przypowieści, anegdoty i przysłowia Ziemi Sandomierskiej" Krzysztofa Seligi (Lublin 1974), "Legendy i opowieści sandomierskie" Andrzeja Sarwy (Sandomierz 2005). Kilka z nich opisał również Oskar Kolberg w swoich pracach "Radomskie"(Wrocław-Poznań 1964) oraz "Sandomierskie" (Wrocław-Poznań 1976), a Jarosław Iwaszkiewicz włączył do powieści "Wycieczka do Sandomierza" (Warszawa 1953). Nie są więc zupełnie nieznane dla szerszego grona czytelników, a ich literackie opracowania zachęcają do lektury nie tylko specjalistę, ale i zwykłego czytelnika. Jednak w przeciwieństwie do, przykładowo legend krakowskich, nie doczekały się do tej pory opracowania, którego celem byłaby ich szczegółowa analiza etnologiczna i religioznawcza. Sandomierz mityczny jest do pewnego stopnia próbą wypełnienia owej luki. Moim celem nie była jednak analiza samych tekstów, ale również zbadanie topografii miasta i jego historii, a zwłaszcza dziejów miejsc kultu religijnego, a następnie odpowiedź na pytanie, gdzie należałoby szukać ich najdawniejszych źródeł, sięgających czasów jeszcze przedchrześcijańskich, a może nawet przedsłowiańskich, jeśli odrzucić coraz bardziej wątpliwe teorie mówiące o pustce osadniczej w okresie zajmowania terenów obecnej Polski przez plemiona posługujące się językami słowiańskimi. Historia pobytu człowieka na Ziemi Sandomierskiej jest frapującą podróżą w głąb czasu, w przeszłość sięgającą okresu neolitu. Jedne z najstarszych znalezisk archeologicznych na Wyżynie Sandomierskiej datowane są na około 3800 rok p.n.e...

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF.
Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu

REPRINT. Znakomite dzieło opisujące nasze rodzime obrzędy dotyczące śmierci i pogrzebu, których korzenie niejednokrotnie sięgają czasów przedchrześcijańskich. Książka opisuje następujące zagadnienia: śmierć i jej posłowie, dusza cielesna, życie duszy po śmierci, umarli odwiedzają swoich, umrzyk duchem groźnym, wisielcy, samobójcy, upiory, świeca z tłuszczu umarłego służy złodziejom, wystawianie zwłok, ubieranie i składanie umarłego, straż przy zwłokach, trumna w wierzeniach ludu, zawiadomienie o zgonie i wyniesienie zwłok, objawy żalu po zmarłych, przeżytki palenia zwłok, grzebanie umarłych, stypa pośmiertna, kult umarłych. Niniejsze dzieło nie tylko przybliży czytelnikowi znaczenie niektórych obrzędów, ale także ukaże ich sens, częstokroć dziś już niezrozumiały, albo wręcz nieznany. Bez wątpienia książka zasługuje na to, by znaleźć się w bibliotece każdego, kogo interesuje ojczysta tradycja, kultura, zwyczaj. Polecamy!