Nowoczesne instrumenty finansowe wspierające rozwój mieszkalnictwa w Unii Europejskiej i w Polsce

Jeżeli by potraktować światowy dług publiczny brutto jako 100%, to ponad osiem dziesiątych tej całości – czyli prawie 70% światowego PKB – stanowi dług zaciągnięty przez sześć państw: USA, Japonię, Niemcy, Francję, Wielką Brytanię i Włochy. Dlaczego najbogatsi są winni najwięcej pieniędzy innym? Ten paradoks „bogatych dłużników” jest osią niniejszej książki. Autor starał się wyjaśnić problem, opierając się na trzech podstawowych założeniach. Po pierwsze, podstawową funkcją ekonomiczną zaciągania pożyczek nie jest ratowanie kogokolwiek z finansowej opresji, lecz transfer kapitału od tych, którzy mają go chwilowo w nadmiarze do tych, którzy mogą zaoferować korzystny procent i akceptowalne ryzyko. Po drugie, kapitał w rękach sektora publicznego oznacza dyskrecjonalną władzę związaną z redystrybucją. Władzę tym większą, im większa masa kapitału jest w posiadaniu podmiotów sektora publicznego. Po trzecie, kapitał redystrybuowany przez państwo ma zdolność wtórnego kreowania prywatnych praw własności. Najbogatsi są winni najwięcej pieniędzy, ponieważ ich dług jest dobrą lokatą kapitału. Dług ten daje rządom owych bogatych krajów unikalną, dyskrecjonalną władzę, którą można częściowo utrwalać poprzez lokowanie kapitału w różnego rodzaju aktywach. Myśl ta sama w sobie nie jest nowa. Podobne tezy głosili dwaj spośród ojców założycieli nauk ekonomicznych: Adam Smith oraz Jean Baptiste Say. Ten ostatni twierdził nawet, iż dla rządzących „możliwość zaciągania pożyczek jest ważniejsza niż proch strzelniczy”. Ten pierwszy zaś postawił jeszcze inną tezę, której autor niniejszej książki starał się nadać charakter sformalizowanego modelu: dług publiczny trwale zmienia porządek instytucjonalny państwa i całą strukturę społeczną.

Praca ta jest próbą oceny, w jakim stopniu Nowe Zarządzanie Gospodarcze w Unii Europejskiej pomogło zdyscyplinować finanse publiczne w państwach członkowskich.
Autorzy w publikacji wskazują słabe strony instytucjonalnych podstaw funkcjonowania Unii Europejskiej, które pogłębiły niekorzystne zjawiska w sferze realnej oraz fiskalnej w okresie kryzysu finansowego. Ocenione zostały strategie konsolidacji fiskalnych państw członkowskich. Krytycznej analizie poddana została polityka austerity jako metoda konsolidacji finansów publicznych i wiążące się z nią tzw. niekeynesowskie efekty polityki fiskalnej. Szczegółowo omówione są metody dyscyplinowania finansów publicznych takich krajów jak: Niemcy, Wielka Brytania, Węgry, Polska. Uwzględniono także charakterystyczne doświadczenia innych państw członkowskich w celu wskazania zalet i wad realizowanych strategii konsolidacji fiskalnej.
Zastosowane metody ilościowe wykorzystane zostały zarówno do zbadania zależności między saldem budżetowym a innymi zmiennymi makroekonomicznymi, jak też do identyfikacji zmian w potencjale ekonomicznym państw członkowskich oraz w ocenie procesów konwergencji gospodarczej.

Gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego realizuje szeroki zakres zadań publicznych, co wiąże się z określonymi zasobami pieniężnymi. Prawidłowe zarządzanie finansami stanowi elementarną determinantę jej prawidłowego działania. Konieczna staje się zatem bieżąca analiza i ocena sytuacji finansowej gminy oraz doskonalenie metod i narzędzi stosowanych do oceny jej gospodarki finansowej. W książce zawarto rozważania teoretyczne i przykłady badań empirycznych dotyczących opracowania modelu oceny gospodarki finansowej gminy z wykorzystaniem wielowymiarowej analizy porównawczej. Wyniki przeprowadzonych badań mogą przyczynić się do rozwoju metodyki sporządzania analiz finansowych opartych na metodach statystycznych. Prezentowane rozważania mogą być także zastosowane w sektorze finansów publicznych do analizy sytuacji finansowej gmin oraz w sektorze bankowym – w celu weryfikacji zdolności kredytowej gminy ubiegającej się o zewnętrzne źródła finansowania, takie jak kredyt lub emisja obligacji.

W książce dokonano analizy teorii dóbr publicznych, szczegółowo omówiono teoretyczne modele partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP), a także odniesiono się do rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego w Europie, opisując m.in. doświadczenia z udziału w wizytach studyjnych w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Francji.

Wśród zagadnień m.in.:
• możliwość ekonomizacji dostarczania dóbr publicznych poprzez zastosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego.
• możliwość zwiększania finansowania dóbr publicznych oraz przyczyniania się do zaspokojenia
potrzeb obywateli na wyższym poziomie poprzez wykorzystywanie partnerstwa publiczno-prywatnego.
• kwestie związane z poszerzaniem zapotrzebowania na różne formy partnerstwa publiczno-prywatnego dzięki rozwojowi integracji europejskiej.

W książce przedstawiono rolę pomocy publicznej w finansowaniu małych i średnich przedsiębiorstw, pokazano modelową ewolucję tych podmiotów, przeanalizowano dostępność pomocy publicznej, zidentyfikowano bariery rozwoju z uwzględnieniem zarówno nowo powstałych przedsiębiorstw, jak i podmiotów z wieloletnim doświadczeniem.

Toksyczny dług XXI wieku jest krótką analizą problematyki nadmiernego, niebezpiecznego zadłużenia w wymiarze zarówno długu publicznego państw świata (ze szczególnym uwzględnieniem Polski jako członka Unii Europejskie), jak i długu prywatnego jednostek i ich organizacji w XXI wieku. Dług przybierający postać toksyczną (toxic debt) jest anomalią i wynaturzeniem. Jako taki może się stać zaczynem wielu doniosłych problemów gospodarczych, społecznych i politycznych. Co istotne, w XXI wieku nadmiernie zadłużone są nie tylko państwa tradycyjnie postrzegane jako biedne. Problem ten dotyczy także krajów ogólnie postrzeganych jako bogate czy nawet najbogatsze. Opracowanie odnosi się do problemów nie tylko globalnych, europejskich, ale także polskich. Odrywa się od analizy samej tylko teraźniejszości i stawia otwarte pytania na bliższą i dalszą przyszłość.