Obsesja porządku.

Od prostych wież mieszkalnych, które służyły jednej rodzinie czy niewielkiej grupie, do dużych założeń obronnych z bastionami i bastejami, strzegących granic imperiów i szlaków handlowych. Od nieinwazyjnych metod badawczych, jak fotografia, analiza zobrazowań satelitarnych czy skaning laserowy, po badania powierzchniowe i wykopaliska archeologiczne.

Książka ta przybliża fascynujący świat niezwykle zróżnicowanych budowli obronnych wznoszonych przez wiele stuleci w rejonie Górnej Nubii (dzisiejszy północny i centralny Sudan). Można ją też jednak czytać jako swoisty „przewodnik po archeologii”. Prowadzona w swobodnym stylu narracja wciąga czytelnika w codzienność archeologów, pokazuje, w jaki sposób przygotowują się do prowadzenia badań, z jakimi problemami muszą się mierzyć w ich trakcie, stawia też nowe pytania badawcze i zachęca do własnych poszukiwań.

******

Fortresses of Upper Nubia in the light of archaeological and ethnological researches

From simple tower houses for one family or a small group of people, to huge defensive complexes with bastions and bastiles guarding the borders of empires and the trade routes. From non-invasive archaeological methods such as photography, analysys of the satellite imagery or laser scanning, to surveys and excavations.

The book presents the fascinating world of very diversified fortresses that were built over many centuries in the Upper Nubia region (today’s northern and central Sudan). However, it can be also read as a kind of „guide on archaeology”. Its informal narrative involves the reader into the every-day reality of the archaeologists, shows how they prepare for the research, and what kind of the problems they have to face during their work. The book also raises some new research questions and encourages the readers to start their own adventure with archaeology.

Celem pracy jest przedstawienie złożoności zjawisk kształtujących zarządzanie rozwojem terytorialnym, które przybierają hybrydowe postaci, łącząc odległe – a nawet pozornie sprzeczne – procesy. Autor dąży do ukazania, w jaki sposób społeczeństwo informacyjne wpływa na zarządzanie publiczne. (…) Zamierzeniem jest zidentyfikowanie cech hybrydyzacji zarządzania rozwojem w kanonicznych fazach tego procesu i uwieńczenie wywodu próbą ujęcia modelowego, zawierającego rekomendacje dla tych, którzy kreują przyszłość jednostek terytorialnych. Autor dostrzega możliwość koegzystencji niekiedy sprzecznych systemów w modelowej postaci helisy.
Z Wprowadzenia

Aleksander Noworól, profesor nauk ekonomicznych, inżynier architekt, uzyskał habilitację z architektury i urbanistyki. Specjalizuje się w zarządzaniu rozwojem terytorialnym, polityce regionalnej i rewitalizacji. Praktyki zagraniczne odbywał we Francji, Szwajcarii, Japonii, Wielkiej Brytanii, USA, Izraelu i Hiszpanii. Związany w przeszłości z Politechniką Krakowską i Uniwersytetem Jagiellońskim, a obecnie – z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie. Zdobył doświadczenia praktyczne w projektowaniu architektonicznym, zarządzaniu w administracji samorządowej i przedsiębiorstwach. Autor i współautor 11 książek i ok. 120 innych publikacji, a także blisko 120 opracowań konsultingowych i eksperckich.

Znakomity zbiór tekstów jednego z najwybitniejszych w Polsce znawców w dziedzinie architektury krajobrazu. Autor opisuje m.in.: pokusy w kształtowaniu krajobrazu, fragmentację przestrzeni, krystalizację postaci miasta, manowce partycypacji społecznej, opłacalność ładu przestrzennego, polską tradycję "sprawlu", ochronę i tworzenie piękna w otoczeniu człowieka, udział elit w zagospodarowaniu ziem górskich, dobrą i niedobrą tożsamość krajobrazu, skutki populizmu i postprawdy, pozycję urbanisty jako reprezentanta niechcianego zaufania publicznego oraz postać profesora Gerarda Ciołka.
Ta książka to lektura obowiązkowa dla badaczy, studentów i doktorantów tej dyscypliny, ale także przedstawicieli organów administracji państwowej i władz samorządowych mających bezpośredni wpływ na planowanie przestrzenne i kształtowanie krajobrazu w Polsce. Ogromna wiedza Autora i wspaniały język tych tekstów sprawiają, że jest to również publikacja nie do przeoczenia dla wszystkich zainteresowanych dalszymi losami miejsc, w których żyją.

******

Landscape in Times of Populism and Post-truth

An impressive collection of texts written by one of the most eminent Polish landscape architecture experts. The author describes, among others, temptations to create landscape, fragmentation of space, crystallization of the city form, intricacies of social participation, profitability of spatial order, Polish tradition of urban sprawl, protection and creation of beauty in human environment, participation of elites in development of mountainous terrains, good and bad landscape identity, consequences of populism and post-truth, the role of an urban planner as a representative of unwanted public confidence and the figure of professor Gerard Ciołek.

Mirosław Wiśniewski, Wiek XIX. Epoka pragmatyzmu

Zakres merytoryczny pracyograniczony jest do analizy formy fizycznej i praktyki procesu rozwojowego Paryża, Marsylii, Lyonu, Lille i Saint-Étienne w XIX wieku. Odsłania zagadnienia, które pozwalają na dokonanie syntezy, a ich szczegółowość służy ułatwieniu odniesienia do praktyki współczesnej. Rola państwa, prawa, procedur oraz kompetencji i działań samorządu opisywana jest ze świadomością, że nie mają one cech odkrywczych, lecz inny opis zjawisk i procesów nie zapewni możliwości równie dokładnego śledzenia postępów w rozwoju metod działania. Problematyka pracy sprowadza się do ukazania związku wiedzy z praktyką i uwzględnia w szczególności: przemiany systemowe, ewolucję regulacji prawnych, problemy rozwiązane, rozwiązywane i nowe, przekształcenia formy miasta i jego architektury.



Weronika Wiśniewska, Wiek XX. Laboratorium urbanistyki nowoczesnej

Zwrot a la française znaczy, że działanie lub wykonanie czegoś na sposób francuski, wyposaża dzieło w cechę odrębną, właściwą kulturze Francji. Ale zwrot a la française można rozumieć także jako wierność francuskiej tradycji. W XX wieku tradycje są dwie. Pierwsza, za Arturem Rimbaudem trzyma się dewizy, że „absolutnie trzeba być nowoczesnym” i odrzucając rzeczy niepotrzebnie skomplikowane na rzecz prostoty, odwołuje się do Kartezjusza. Tradycja druga, zachowawcza, „akademicka”, niechętna przy tym modernizmowi, określa modernizm jako si peu français (tak mało francuski),

W opracowaniu poświęconym dopełnieniu obrazu dwudziestowiecznej urbanistyki a la française wyodrębniono kilkanaście wątków tematycznych, które pozwalają prześledzić ewolucję poglądów na wybrane zagadnienia i odnaleźć „punkty zwrotne” we francuskiej teorii, praktyceoraz regulacjach prawnych, bez których, jak mówił marszałek Hubert Lyautey, „żadna urbanistyka nie jest możliwa”.

Niniejsza publikacja to wielowątkowe rozważania na temat planowania i projektowania urbanistycznego – dziedzin mających ogromny wpływ na kreowanie przemian przestrzennych miasta.
Z jednej strony może stanowić klasyczny podręcznik dla osób studiujących architekturę i urbanistykę. Z drugiej – to doskonałe źródło praktycznej wiedzy dla urbanistów oraz przedstawicieli władz samorządowych odpowiedzialnych za proces rozwoju miast.
Pierwsza część książki prezentuje w chronologicznym porządku fakty, które powodowały powstawanie nowoczesnych miast, to znaczy takich, w których wprowadzano wszelkiego rodzaju nowości techniczne ułatwiające życie, dbając jednocześnie o ich urodę. Autor omawia tu m.in.: zagadnienie miast epoki rewolucji przemysłowej oraz miast linearnych, teorię zbliżenia miasta z regionem oraz teorię miasta rozumianego jako dzieło sztuki i rodzącą się teorię miasta funkcjonalnego. Istotą narracji nie jest tu jednak wymienianie suchych faktów, nazw i dat, lecz pokazanie ciągłości i trwania wczesnych doświadczeń urbanistycznych.
W drugiej części Autor omawia najistotniejsze problemy współczesnej urbanistyki, takie jak: rozpraszanie się miast i nasz stosunek do tego fenomenu, zanikanie jednych miast i nadmierny rozrost innych, upadek nowych zgrupowań miejsc pracy, aż wreszcie rola technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Udowadnia, że żadne działanie jednostki nie jest autonomiczne, lecz wpływa na funkcjonowanie całego miasta.
„Urbanistyka XXI wieku” to wspaniałe kompendium wiedzy urbanistycznej dla wszystkich tych, którzy mają do czynienia w jakikolwiek sposób z planowaniem przestrzennym i projektowaniem urbanistycznym inwestycji miejskich. Dotyczy to nie tylko studentów i badaczy tego zjawiska ale także przedstawicieli rządowych oraz samorządowych władz wykonawczych i ustawodawczych, oraz wszystkich tych, którzy w obszarze szeroko rozumianej urbanistyki będą chcieli mieć wpływ, lub będą go mieli, na procesy rozwoju miast. Wykorzystana literatura bibliograficzna jest bardzo bogata i dobrana właściwie, ze znaczącym udziałem tytułów obcojęzycznych. Odniesienia w opracowaniu, do wymienionej w bibliografii literatury przedmiotu, pozwalają docenić nowatorskie podejście Autora do tematu, a jednocześnie uświadamiają ogromne jego znaczenie dla działań związanych z procesami inwestycyjnymi w miastach."
prof. dr hab. inż. arch. Robert Masztalski, Wrocław

Według Polskiej Akademii Nauk niemal połowie z dwustu pięćdziesięciu pięciu średnich miast w Polsce grozi społeczno-ekonomiczna zapaść. Wyludnienie, upadający przemysł, bezrobocie, problemy mieszkaniowe, utrudniony dostęp do ochrony zdrowia, smog, układy polityczne, coraz starsi mieszkańcy. Marek Szymaniak, autor książki Urobieni. Reportaże o pracy, próbuje ustalić, co jest przyczyną tak fatalnej sytuacji, a o szczerą odpowiedź prosi tych, którym kryzys zagraża najbardziej. Podczas podróży po Polsce spotyka się z mieszkańcami i miejskimi aktywistami, rozmawia z samorządowcami, a oficjalne statystyki zestawia z rzeczywistością. Nie boi się stawiać trudnych pytań, nie ocenia, ale nie zadowala się też ogólnikowymi diagnozami oderwanymi od lokalnych problemów. Szukając odpowiedzi, uważnie wsłuchuje się w głosy tych, którzy wyjechali, jak również tych, którzy pomimo ciężkiej sytuacji postanowili zostać. Z reporterską wnikliwością opisuje zastaną rzeczywistość, tworząc realistyczny portret Polski mniejszych miast i ich mieszkańców.