Oceny eksperckie w badaniu użyteczności bibliotecznych serwisów internetowych

Autorom zebranych w tomie tekstów przyświecał cel przypomnienia wartości, znaczenia i roli bibliografii jako specyficznej formy zachowania dziedzictwa kulturowego oraz komunikacji, zwłaszcza naukowej. Czytelnicy znajdą tu zarówno rozważania teoretyczne i terminologiczne, jak i wątki dotyczące historii bibliografii oraz dwu wielkich edycji historycznych, tj. Bibliografii historii polskiej oraz Bibliografii historii Śląska. Intensywnie rozwijające się bibliografie specjalne, między innymi regionalne i lokalne, twórczo łączące najlepsze praktyki bibliograficzne z tym, co wnoszą technologie informacyjne i komunikacyjne, są szczególnie licznie i wieloaspektowo reprezentowane w publikacji. Zapewne warto, nie tylko dla poprawy nastroju, przeczytać artykuł o żarcie i humorze bibliograficznym. Tak jak wypowiedzi na temat bibliografii narodowej prowadzone w kontekście historycznych i statutowych obowiązków Biblioteki Narodowej. Osoby zainteresowane znajdą również relacje z badań dotyczących funkcjonalności polskich bibliografii dziedzinowych; internetowych zasobów bibliograficznych instytutów badawczych i jednostek PAN; zasobów baz bibliograficzno-abstraktowych na temat bezpieczeństwa i higieny pracy w bibliotekach.

Mamy nadzieję, że każdy z zamieszczonych tu artykułów znajdzie swoich czytelników, że staną się one inspiracją do dyskusji, prac i twórczego spierania się o bibliografię przyszłości, o to jak ma wyglądać ta szczególna droga do wiedzy. Bibliografia bowiem się zmienia, ale nie kończy!

Publikacja Biblioteki i archiwa na jednolitym rynku cyfrowym powstała we współpracy z Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym

Spis treści

Rafał T. Prinke, Krzysztof Wisłocki
Cyfryzacja bibliotek: początki i teraźniejszość . 7
Grzegorz Gmiterek
Biblioteka w środowisku społecznościowego internetu
i interaktywnych technologii (w 2017 r.) . 27
Marek Konstankiewicz
Status prawny narodowego zasobu archiwalnego . 45
Katarzyna Chałubińska-Jentkiewicz
Depozyt filmowy jako realizacja interesu publicznego w kinematografii 57
Aneta Januszko-Szakiel
Długoterminowa archiwizacja polskich zasobów cyfrowych
w teorii i praktyce . 75
Jacek Sobczak
Otwarte zasoby. Miraże wolności wobec gorsetu prawa . 101
Ksenia Kakareko
Biblioteki wobec restytucji dóbr kultury. Wyzwania i dylematy . 131
Katarzyna Błeszyńska
Wynagrodzenie z tytułu użyczania utworów przez biblioteki publiczne 169

Michał Urbańczyk
Tomasz Jefferson jako duchowy ojciec Biblioteki Kongresu USA . 187
Paweł Trojanek
Problemy podatkowe w funkcjonowaniu bibliotek i archiwów . 201
Robert Kaczmarczyk
Czy działalność bibliotek i archiwów podlega kontroli? . 223
Paweł Janicki
Biblioteki w Szwecji . 239

Dzieje książek to losy pojedynczych egzemplarzy, całych kolekcji prywatnych bądź instytucjonalnych, a przede wszystkim historie ludzi, którzy je pisali, ilustrowali, tłoczyli, oprawiali, finansowali ich wydanie, gromadzili – dla własnych przyjemności lub dla szerszej publiczności – oraz strzegli i chronili. To także etapy rozwoju: pisma i jego funkcji, sposobów wyrabiania papieru, technik drukarskich, graficznych, introligatorskich, form dystrybucji i kultury czytelniczej.

Zgłębiając historię książki Autorka porusza się po fascynującym obszarze intelektualnych dociekań i różnych zagwozdek proweniencyjnych, typograficznych, autorskich. Oddajemy do rąk Czytelników pracę składającą się z szesnastu opowieści o różnych przypadkach z życia książki polskiej.

W czwartym tomie wydawnictwa Czasopiśmiennictwo. Przeszłość i teraźniejszość autorzy – pracownicy Katedry Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, każdy w zakresie swoich zainteresowań badawczych – próbują odpowiedzieć na pytania: po pierwsze – o kondycję prasy w zmieniającej się rzeczywistości medialnej, po drugie – o jej znaczenie w życiu społeczeństwa, będącego jej odbiorcą. Badacze mają nadzieję, że ich ustalenia zaciekawią duże grono osób zainteresowanych dziejami prasy i warunkami jej funkcjonowania w czasach współczesnych.

Celem tej książki jest pokazanie kontekstu i jakości funkcjonowania publicystyki wybranych przez autorkę pięciu dziennikarzy skupionych wokół najdłużej ukazującego się pisma codziennego na emigracji w Wielkiej Brytanii od 1940 do 2015 roku – londyńskiego „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”. Zaznaczyć należy, że wybrani przez autorkę dziennikarze poruszali się również w innych obszarach prasowych, gdzie ukazywały się ich analizy i komentarze społeczno-polityczno-kulturalne. Najważniejszymi pismami pokolenia „niezłomnych” w Wielkiej Brytanii, we Francji i w USA, poza już wspomnianymi, w czasie drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu, gdzie zaistniały pióra wyodrębnionych w opracowaniu dziennikarzy były: dziennik: „Nowy Dziennik” [Jersey City-New York]; tygodniki: „Lwów i Wilno” [Londyn], „Orzeł Biały” [Buzułuk- ZSRR, Iran, Irak, Palestyna, Włochy, Belgia, Wielka Brytania – Londyn], „Polska Walcząca. Żołnierz Polski na Obczyźnie” [Paryż, Londyn], „Skrzydła. Wiadomości ze świata. Pismo Żołnierzy Polskich Sił Powietrznych” [Blackpool, Londyn], „Wiadomości Polskie. Polityczne i Literackie” [Paryż], wznowione jako „Wiadomości” [Londyn]; dwutygodnik „Myśl Polska” [Londyn]; miesięczniki: „Bellona” [Londyn], „Horyzonty” [Bruksela, Londyn], „Kultura. Szkice–Opowiadania–Sprawozdania” [Rzym, Paryż], „Myśl Lotnicza” [Londyn]; kwartalnik „Zeszyty Historyczne” [Paryż] oraz tygodnik/dwutygodnik/miesięcznik – „Nowy Czas” [Londyn].

Publikacja zawiera 22 teksty poświęcone ekslibrisowi. Ich autorami są polscy i zagraniczni badacze, kolekcjonerzy i miłośnicy proweniencji, reprezentujący różne instytucje nauki i kultury – uniwersytety, muzea, biblioteki, galerie. Prace nad publikacją rozpoczęto w roku 2016, w tym roku przypadało 500-lecie pierwszego znanego polskiego ekslibrisu – wykonanego dla biskupa Macieja Drzewickiego w wiedeńskiej oficynie Hieronima Wietora. Nie mniej istotny – i dla ekslibrisu, i dla Krakowa – był rok 2017, w którym minęło 500 lat od powstania drugiego co do kolejności datowania polskiego znaku – wykonanego również dla wspomnianego biskupa, lecz w krakowskiej oficynie Jana Hallera. Bardzo ważnym elementem pozycji jest materiał ilustracyjny – każdy tekst zamykają karty z reprodukcjami omawianych ilustracji