Perfekcyjna Maszyna Do Czytania. O Ergonomii Książki

Felietony publikowane w  miesięczniku "Pomerania" w latach 2013-2019 Profesor Stanisław Salmonowicz, urodzony w roku 1931, jest wybitnym historykiem prawa, absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. związanym od kilkudziesięciu lat z uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, zaś pochodzeniem - ze wschodnimi kresami dawnej Rzeczypospolitej, zwłaszcza pograniczem inflancko-wileńskim. Niniejszym otrzymują czytelnicy nowy tom autorstwa Profesora Salmonowicza - zbiór felietonów i esejów, które pierwotnie publikował w „Pomeranii”, miesięczniku wydawanym przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, i adresował je w sposób naturalny zwłaszcza do osób zainteresowanych regionem. Szczególne miejsce w tej książce zajmuje oczywiście Gdańsk oraz szerzej - Pomorze, a historia i miasta, i regionu jest pokazana w sposób zarówno zindywidualizowany, jak i wpleciona została przez Autora w szerszą, uniwersalna refleksję o dawnej i współczesnej Europie.

Interior Joanny Roszak jest zbiorem lektur i spostrzeżeń niezwykle interesujących, zaskakujących bogactwem przemyśleń i skojarzeń, rozległą siecią kulturowych powiązań i inspiracji. Widać tu połączenie poetyckiej wyobraźni autorki ze sprawną i aktywną inteligencją. Widać także głęboką erudycję, swobodne poruszanie się na wielu poziomach europejskiej literatury i historii. Szczególnie interesujące były dla mnie eseje o Ingeborg Bachmann i jej korespondencji z Celanem oraz o twórczości Artura Żmijewskiego. Ale nie mogę nie wymienić eseju o Baczyńskim… Cały ten tom składa się z bardzo ważnych tekstów, które domagają się tego, by je czytać i do nich powracać. prof. Irena Grudzińska-Gross

Wybór pism satyrycznych

Te teksty są dokumentem ogromnej wrażliwości. I odwagi. Niewiele jest takich wyznań w literaturze. Są jakby światłem rzuconym na te obszary naszej osobowości, o którychzwykle nie chce się wiedzieć ani o nich pamiętać. Są pisane krwią serca, a ich przekaz wzmacnia piękny, pełen subtelności, wyrazisty język. Adam Wodnicki

„Tykocińskie” - urzekający, przemyślany cykl pięciu opowiadań otwiera nową serię Wydawnictwa VEDA pod nazwą „Krótkie Formy”. Autor wcześniejszych „Zaścianków Europy” wypracował własną, oryginalną formę, mieszczącą się gdzieś między listem, reportażem a gawędą. Opowiadaniu bohatera w pierwszej osobie, towarzyszy przyjazna narracja w liczbie mnogiej. Zatem - przyjeżdżamy, widzimy, zwiedzamy, wspominamy, pijemy trunki, co sprawia, że czujemy się zaproszeni do środka tych opowieści.
Przyjeżdżamy więc do Tykocina na krótszą lub dłuższą wilegiaturę. Idealne miejsce na pobyt. I świetne na wypady - do lasu, na trzcinowiska, gdzie czaple, żurawie i para łabędzi, czy drugi brzeg leniwej o tej porze Narwi. Ale i przystań dobra na eskapady wyobraźni - w czasy historyczne, w wysokie rejony kultury i sztuki, aż do Witebska Marka Chagalla. Na miejscu atrakcje krajobrazowe, staropolskie śniadania, sączone wieczorami alkohole świata, trochę zabytków, jakieś judaica, wystawy, wernisaże. Epikurejski zachwyt nie zawsze potrafi jednak stłumić nostalgię i grozę – i szukamy kamyków, żeby położyć je na grobach, bo „pustka po Żydach i cisza”

Ale nasz Tykocin, z atmosferą domu pracy twórczej, to też spotkania z ludźmi. Wciągające, domagające się zapisania rozmowy. Bo kogóż to tu zastajemy - szwedzkiego pisarza Mogensa Kjelgaarda, który napisał poruszającą opowieść tykocińską, Agnieszkę Osiecką, lekarkę Alinę Margolis-Edelman odsłaniającą tajemnicę żółtych żonkili, sędziwego Rubena z Argentyny, młodziutką Białorusinkę Olgę Mordas malującą w plenerze nadrzeczne pejzaże… Oni wszyscy współtworzą te tykocińskie narracje.
„Mam silną intuicję – napisał we wstępie krytyk Roman Pawłowski - że opowiadania Michała Szymańczaka wzmocnią jeszcze energię nadnarwiańskiego miasteczka i wzbogacą mitologię tego miejsca. Bo opowieści są równie ważne co rzeczywistość. A może nawet ważniejsze”.

"...wdzięczna pamięć i obserwacja, anegdota i logos, wejrzenie w siebie, w innych i w historię grają w jednej orkiestrze swój porywający, lekki, choć przez to nie mniej dojmujący, koncert."
Jarosław Mikołajewski

Kontynuacja esejów Zaraza. Lekcja nieprzerobiona i Statek głupców. Biedni Polacy patrzą na Usnarz. Tekst powstawał podczas długich spacerów po plażach Fuerteventury. Jest o – naturalnym w tym miejscu – przemijaniu, ale i o trwałości pewnych postaw. O jasnym, gorącym dniu, ale i o nagłym cieniu i mrocznych znakach Armagedonu.

Tom dedykowany pamięci Jerzego Treli.

Witold Bereś (ur. w 1960 r.) – tłumacz, dziennikarz, autor książek oraz scenarzysta, reżyser i producent filmowy. Ukończył filmoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 80. prowadził podziemne pismo „Promieniście’’. W latach 1989–1993 był korespondentem rozgłośni Radia Wolna Europa. W latach 2000–2007 był współpracownikiem i dziennikarzem „Gazety Wyborczej’’. Laureat Nagrody Miasta Krakowa za rok 2021.
Od 2018 jest redaktorem naczelnym miesięcznika społeczno-kulturalnego „Kraków i Świat”.
Jest autorem i współautorem kilkunastu książek m.in. Marek Edelman. Życie. Po prostu, Bóg śpi, Marek Edelman. Życie. Do końca. Współtwórca kilku filmów fabularnych m.in. Anioł w Krakowie, Zakochany Anioł.
Mieszka w Krakowie.