Podręczny słownik terminów literackich

Książka o teorii i praktyce przekładu!! Czy tłumaczenie może dorównać oryginałowi? Czy tłumaczyć może każdy, kto zna język obcy? Czy tłumaczenie musi być dosłowne? Czy tłumaczenie jest w ogóle możliwe? W proponowanej czytelnikowi książce autor próbuje odpowiedzieć na te i wiele innych pytań.
Tłumaczenie jest niezwykle skomplikowaną operacją intelektualną, której nie można badać empirycznie, jak reakcji chemicznej czy fizycznej. Dlatego też często pojawiają się na jego temat poglądy skrajne, niekiedy wręcz wykluczające się.

Autor przedstawia bardziej rzeczowe i konstruktywne opinie, próbując rozwiać liczne, głęboko zakorzenione i chętnie przytaczane „mity” o możliwościach i ograniczeniach przekładu, nierzadko rozszerzając wykład o bardziej uniwersalne pytanie o możliwości komunikacji między ludźmi. Publikację uzupełnia obszerna bibliografia, suplement, indeks nazwisk oraz indeks rzeczowy.
Książka polecana jest szczególnie studentom kierunków filologicznych, poznającym tajniki tłumaczenia, a także wszystkim osobom, zainteresowanym problemami przekładu i komunikacji językowej.

Publikacja niniejsza gromadzi materiały XXXII Konferencji Teoretycznoliterackiej zorganizowanej przez Katedrę Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Instytutu Polonistyki UJ oraz Pracownię Poetyki Historycznej Instytutu Badań Literackich PAN pt. Narracja i tożsamość. Współczesne problemy antropologii literatury. W tomie drugim publikacji, Antropologiczne problemy literatury, zgromadzone zostały studia skoncentrowane na badaniach problematyki antropologicznej w literaturze i w literaturoznawstwie (tzn. przede wszystkim w teorii, historii oraz interpretacji literatury).

„Narracja" - słowo to coraz częściej pojawia się w środkach masowego przekazu czy w potocznym języku. Gdy jakieś pojęcie staje się słowem kluczem, może być łatwo nadużywane i stracić swój pierwotny sens. Prezentowana publikacja pozwala zrozumieć narrację jako kategorię ważną, niezbędną do opisu istotnych zjawisk i procesów. A skoro autorami tej książki są filolodzy, psycholodzy, językoznawcy, psychiatrzy i psychoterapeuci, wybitni teoretycy i praktycy z tych dziedzin, przystępując do lektury czytelnik tej pracy słusznie może oczekiwać, że wiele z zagadnień dotyczących narracji zostanie wyjaśnionych. Można też mieć nadzieję, że powstanie wiele nowych pytań...

Tytułowe inter esse –kategoria pożyczona od Sorena Kierkegarda – wskazuje na „ to trzecie”, to, co znajduje się pomiędzy, co nieuchwytne, wymykające się jednoznacznym klasyfikacjom, a co stanowi istotę romantyzmu. Zebrane w tej książce teksty nie mają stworzyć syntezy, a raczej konstelację. Ich kompozycja wynika ze zdarzenia studiów przypadków, ich konfrontacji, zbliżania się do jednej, wyraziście określonej wersji romantyzmu i oddalania od niej przez kontrapunktowanie inną. Kontekstualizacja i dekontekstualizacja tworzą zasadniczy ruch lekturowy. Szkice pokazują komplikacje romantycznego „ja”, rozpiętego między mocnym ego a podmiotowością słabą. Eksponują oscylację między natchnieniem a wirtuozerią, poezją kobiecą a fantazmatem kobiecości, optymistycznymi i pesymistycznymi –prowadzącymi w stronę nihilizmu – reakcjami na pooświeceniowe odczarowanie świata. Chodzi zatem o nieustanny ruch, określanie miejsc granicznych, pomiędzy którymi znajduje się przestrzeń otwarta na ów trzeci element, przestrzeń trudna do zdefiniowania, rodząca nieustanne napięcia Magdalena Siwiec – adiunkt w Katedrze Komparatystyki Literackiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, sekretarz „Ruchu Literackiego”. Zainteresowania naukowe: romantyzm a nowoczesność, dziewiętnastowieczne koncepcje poezji, polsko-francuskie związki literackie, komparatystyka. Autorka książek: Sen o twórczości Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval (1998), Orfeusz romantyków. Mit o Orfeuszu w twórczości Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval w kontekście epoki (2002), Romantyzm i zatrzymany czas (2009) oraz Romantyczne koncepcje poezji. Poeta i Muza – relacja w stanie kryzysu (Alfred de Musset i Juliusz Słowacki) (2012), a także artykułów w czasopismach naukowych („Pamiętnik Literacki”, „Teksty Drugie”, „Ruch Literacki”) i tomach zbiorowych, współredaktorka książek Oblicza Narcyza: obecność autora w dziele (2008) oraz Literatura a malarstwo – malarstwo a literatura. Panorama polskich koncepcji badawczych XX w. (2009).

Pierwszy na polskim rynku wydawniczym podręcznik akademicki poświęcony tekstologii. Autorzy szczegółowo omawiają zagadnienia związane z tworzeniem, odbieraniem i przekształcaniem tekstów. Wykład został podzielony na 4 główne części: zagadnienia teoretyczne, pragmatyka tekstu, struktura i semantyka tekstu oraz działania na tekście. Całość uzupełniają przykładowe teksty przeznaczone do samodzielnych ćwiczeń obejmujących m.in. streszczanie, indeksowanie, komentowanie i adiustację.

Na podstawie własnego doświadczenia czytelniczego każdy z nas potrafi wskazać momenty lektury, w których tekst (nawet jeśli nie zadamy sobie trudu sięgnięcia po oryginał) nie pozwala nam zapomnieć o tym, że jest przekładem. W klasycznej literaturze przekładoznawczej opisuje się to zjawisko jako wynik zderzenia kultury oryginału z kulturą przekładu, właśnie tutaj poszukując podstawowych przyczyn nieprzekładalności. W rzeczywistości jednak jednoznaczność tego podziału podważająca dające się wychwycić zarówno w oryginale, jak i w przekładzie czynniki dodatkowe, a mianowicie elementy kodu kulturowego zaczerpnięte z kultur zewnętrznych w stosunku zarówno do tekstu wyjściowego, jak i docelowego, określane jako składniki tzw. trzeciej kultury. Obserwacja ich "transplantacji" między oryginałem a przekładem stanowi przedmiot zainteresowania tej książki.