Porządek międzynarodowy Perspektywa ontologiczna

Czy przyczyny wojen i konfliktów zbrojnych zawsze są takie same?
Jaką rolę pełnią współcześnie siły zbrojne państw?
W jaki sposób instytucje międzynarodowe mogą wpływać na utrzymanie pokoju?
Czy porozumienia dotyczące kontroli zbrojeń oraz środki budowy zaufania i bezpieczeństwa skutecznie zapewniają bezpieczeństwo międzynarodowe?

Istnienie różnic interesów między państwami, grupami społecznymi, organizacjami i innymi podmiotami gry politycznej jest rzeczą naturalną i nieusuwalną. (...) Bez względu na to jaką z licznych teorii uznamy za właściwą, pozostaje faktem, iż spory i konflikty międzynarodowe towarzyszą ludzkości od początku jej dziejów i jako takie muszą być uznane za naturalne. Nie każda jednak różnica interesów musi wieść do sporu, a nie każdy spór do wojny. Wojna jest zatem zjawiskiem szczególnym – jak pisał Carl von Clausewitz – jest „jedynie kontynuacją polityki innymi środkami”. Na przestrzeni dziejów zmieniała oczywiście swe formy, zarówno z uwagi na postęp technologiczny, jak i cywilizacyjny, kształtujące metody i cele jej prowadzenia.
(fragment tekstu)

Autorzy tomu:
Bolesław Balcerowicz, Łukasz Gajewski, Stanisław Koziej, Roman Kuźniar (redaktor naukowy), Robert Kupiecki, Marek Madej, Marek Menkiszak, Grzegorz Rydlewski, Paweł Soroka

Prawdziwa wojna wróciła do Europy, do naszego sąsiedztwa. Co do istoty, jest to wojna całkowicie imperialna (podbój terytorialny dla narzucenia panowania), zgodna z rosyjską tradycją od Piotra I Wielkiego, której ideowe korzenie tkwią w wielkoruskim szowinizmie. Już okazała się porażką Rosji, ale jest też czymś więcej. To stress-test dla bezpieczeństwa międzynarodowego w końcowej fazie liberalnego porządku międzynarodowego. Spo-wodowała rewitalizację Zachodu jako formacji geopolitycznej. Przejawem tej witalności jest między innymi determinacja Zachodu w przyjściu ofierze agresji z militarnym wsparciem, dzięki któremu Ukraina była w stanie zatrzymać wielkie mocarstwo.


Jeden rezultat wojny można już uznać za pewnik: będziemy mieć do czynienia z radykalnym osłabieniem Rosji w każdym wymiarze jej potencjału, siły, zdolności i wpływów, czyli tego, co realiści w skrócie określają jednym słowem – power. Rosja na oczach świata zafundowała sobie auto-da-fé jako wielkie mocarstwo. Jest to równoznaczne z istotnym osłabieniem za-grożenia militarnego na dekady z jej strony, przynajmniej na kierunku zachodnim.

Roman Kuźniar

„Oddajcie nam swoją wolność, a my pozwolimy wam zarabiać”. Prawdziwa historia biznesu w najbardziej skorumpowanym i diabolicznym mocarstwie świata Pochodzący z biednej rodziny Desmond Shum już w dzieciństwie postanawia, że jego życie będzie lepsze niż większości rodaków. Pod koniec lat 80. XX wieku w Chinach powoli zaczynają zachodzić zmiany, a Desmond za wszelką cenę chce wykorzystać tę szansę. Dzięki ciężkiej pracy i odrobinie szczęścia krok po kroku realizuje swój plan, lecz dopiero poznanie swojej przyszłej żony nadaje jego karierze szalone tempo i pomnaża jego fortunę. Układy z Komunistyczną Partią Chin wprowadzają Desmonda w świat obrzydliwie bogatej czerwonej elity. Jachty, luksusowe apartamenty, drogie samochody, kosztowna biżuteria, wystawne bankiety z wicepremierem państwa – to wszystko znalazło się w jego zasięgu. Wszystko zmienia się w 2017 roku. Desmond popada w niełaskę rządzących, a jego żona wraz ze współpracownikami znikają w niewyjaśnionych okolicznościach. Wówczas opuszcza Chiny i decyduje się ujawnić prawdę o chińskiej machinie wszechobecnej korupcji, wiedząc, że nie ma już dla niego powrotu. Spisuje swoje wspomnienia, w których wyjaśnia, jak w Państwie Środka naprawdę wygląda relacja biznesu i polityki. Jego książka została zakazana w Hongkongu, a wydawca z Tajwanu wycofał się z publikacji.

PISMA WYBRANE STANISŁAWA CATA-MACKIEWICZA

...my, Polacy, pisujemy noty dyplomatyczne i zajmujemy stanowiska w polityce międzynarodowej z tomikiem Mickiewicza lub Słowackiego jako podręcznikiem orientacyjnym. To my, Polacy, nie myślimy politycznie, lecz głośno lub cicho deklamujemy politycznie. Polityka angielska dlatego jest tak doskonała, że jest wyzuta z wszelkiej uczuciowości.
Stanisław Cat-Mackiewicz

Trudność z prawidłowym odbiorem tej książki, a zarazem intencji autora, polega na tym, że Mackiewicz krytykuje politykę brytyjską wystawiając jej całkiem dobre świadectwo. Z jego rozprawy wynika, że była wolna od rojeń, pragmatyczna, zawsze uzgodniona z rzeczywistością i na ogół skuteczna. A zatem daleko różna od tej, którą zwykła prowadzić Polska.

Cóż więc począć? Uznać Londyniszcze za efekt nieposkromionej pasji, która przyniosła rezultat różny od zamierzonego? Wydaje się, że tak mogło być, co nie jest równoznaczne z dyskwalifikacją. Pamflet Mackiewicza jest lekcją myślenia o polityce. Warto wziąć w niej udział.

prof. Rafał Habielski

Wspomnienia Michała Żórawskiego, w latach 1990-1996 pierszego konsula odzyskującej wówczas suwerennośc Polski w stolicy Federacji Rosyjskiej - Moskwie, to ważne źródło wiedzy o przełomowym momencie w stosunkach z naszym największym sąsiadem. Autor zajmował się nie tylko pracą konsularną - wydawaniem wiz i kontaktami z Polonią, ale także poszukiwaniem śladów Polaków (a także m.in. Raoula Wallenberga), którzy wpadli niegdyś w szpony NKWD. Przyczynił się m.in. do odnalezienia grobów polskich oficerów w Miednoje, a także ustalenia miejsc pochówku gen. L. Okulickiego i S. Jasiukowicza (skazanych w tzw. procesie "szesnastu" w Moskwie w 1945 r.) na Cmentarzu Dońskim w Moskwie, grobu ostatniego Komendanta Okręgu AK Lublin płk. K. Tumidajskiego oraz mogiły słynnego szwedzkiego dyplomaty Raoula Wallenberga, który uratował w 1944 r. w Budapeszcie tysiace Żydów.

Książka jest ważnym głosem w dyskursie na temat przyszłości Unii Europejskiej. Połączenie perspektyw narodowej i teoretycznej w rozważaniach na temat możliwych kierunków zmian w ustrojowej konstrukcji UE jest wartością dodaną w toczonej debacie. Publikacja jest godna polecenia tym wszystkim, którzy zainteresowani są poszerzaniem ram postrzegania kwestii ustrojowych UE. Wątki tak metodologiczne, jak i krajowe dają szansę na wielowymiarowe podejście do problemu, który – aby w rzeczywistości stał się rozwiązaną kwestią – powinien być przedmiotem złożonych, ale zdążających do spójności dyskusji.
Dr hab. prof. AEH Anna Wierzchowska Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie