Przebudzenia

'But, you may say, we asked you to speak about women and fiction - what has that got to do with a room of one's own?'

A Room of One's Own grew out of a lecture that Virginia Woolf had been invited to give at Girton College, Cambridge in 1928 and became a landmark work of feminist thought.

Covering everything from why a woman must have money and a room of her own if she is to write, to authors such as Jane Austen, Aphra Behn and the Brontë sisters, and the tragic story of Shakespeare's fictional sister Judith, it remains a passionate assertion for female creativity and independence in a world dominated by men.

'Fierce, energetic, humorous' Hermione Lee

Grzegorz Piotrowski jest socjologiem i antropologiem kultury. Ma doktorat z Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji, od kilkunastu lat zajmuje się badaniem ruchów społecznych. Autor kilku książek i tomów pod redakcją oraz kilkunastu artykułów naukowych na temat aktywizmu społecznego w Polsce i w Europie Środkowej. Na Uniwersytecie Gdańskim w Instytucie Socjologii wykłada przedmioty związane z ruchami społecznymi, zaangażowaniem społecznym i społeczeństwem obywatelskim. W Europejskim Centrum Solidarności odpowiada za organizowanie wykładów, seminariów, konferencji, szkół letnich i innych wydarzeń związanych z życiem naukowym i kulturalnym. Prywatnie ojciec dwójki urwisów i pasjonat starych japońskich motocykli sportowych.

Problematyka alteraktywizmu jest mało znana poza wąskim środowiskami, można powiedzieć "niszowa". W Polsce mamy przy tym do czynienia ze szczególnie silną stygmatyzacją alterglobalistów i anarchistów jako groźnych radykałów lub neokomunistów. Tym bardziej książka Grzegorza Piotrowskiego może odegrać istotną rolę demitologizująca alteraktywizm. Przede wszystkim jednak trzeba się zgodzić z Autorem, zwłaszcza w świetle doświadczeń ostatnich kilku lat, że marginalna z pozoru tematyka pozwala lepiej zrozumieć, a czasami i do pewnego stopnia przewidzieć kluczowe procesy, które zachodzą nie tylko w naszej części Europy.
prof. Krzysztof Podemski

Apokalipsa rozpoczęta jest poświęcona analizie sytuacji socjologicznej, aksjologicznej i politycznej narodu w przededniu upadku, ale i w obliczu szansy na wielką metamorfozę. Chociaż studium dotyczy legendarnego plemienia Wenedów, konkluzje wieszcza są ponadczasowe i sprawdzają się w każdym czasie, w którym ogół staje w obliczu nieprzewidzianych zagrożeń.

Słowacki podkreśla, że postęp możliwy jest tylko w połączeniu ze stratą i bólem. Każda ewolucja zawiera w sobie elementy rewolucji. Niemożliwe jest stworzenie lepszego społeczeństwa, ustroju, państwa, jakiejkolwiek formy bez skruszenia poprzedniej. Nie można tworzyć nowej wartości, jedynie modyfikując istniejącą. Taka postawa zaprzecza rozwojowi, nie tylko go powstrzymuje, ale zwyczajnie niszczy.

Słowacki w Lilli Wenedzie zobrazował historię plemienia u kresu jego trwania. Podkreślił zastój, słabość, przeżycie się wzorców do naśladowania, niewydolność sfery wierzeń, brak motywacji do działania zarówno w przestrzeni realnej, jak i religijnej. Naród, który się nie rozwija, nie dąży do wyższych wzorców, idei, prowokuje los. Prowokuje historię. Stworzona przez Wenedów społeczność nie sprosta nadchodzącym zmianom. A te są nieuniknione.

Jean-Marc Bot w książce Koniec świata. Duch czasów ostatecznych, komentując przesłania apokaliptyczne i ich uniwersalność oraz aktualność w XX i XXI wieku, zauważa: „Moralna presja będzie tak wielka, że nieuchronnie skłoni ludzi do miłości lub nienawiści... W czasach przełomowych, w obliczu wydarzeń ostatecznych każdy musi się opowiedzieć po stronie określonego systemu wartości, musi się zdecydować, czy godzi się na upadek swój, bliskich narodu, ludzkości i tryumf zła, czy chce walczyć o życie w świecie respektującym prawa i kierującym się miłością bliźniego”.

Ewa Nawrocka nazywa Słowackiego akuszerem wewnętrznego światła i anielskości ludzi, z którymi utrzymywał kontakty. To trafne określenie jego postawy w ogóle – jego twórczość dąży do wyzwolenia w czytelnikach postawy aktywnej, znalezienia swojego sposobu najpierw na doskonalenie siebie, a potem – w efekcie – zbiorowości, w której żyje.

Tom 2 przybliża metody i narzędzia niezbędne w trakcie prowadzenia wywiadów indywidualnych, grup fokusowych, badań etnograficznych czy analizy dyskursu i dokumentów.

Grupa nastolatków zbiera śmieci na poboczu autostrady – flirtując, pieszcząc się i ignorując potencjalnie agresywnego samotnika w swoim gronie. Studentka college’u przyprowadza swojego chłopaka na fatalną imprezę domową, w której uczestniczą jej znajomi z liceum. Młoda kobieta doświadcza traumatycznego incydentu w pizzerii, w której pracuje, a jego skutki ujawniają napięcia rasowe, które kumulują się pod powierzchnią. Fasada ucywilizowanego podmiejskiego krajobrazu i pastelowych bohaterów ze Środkowego Zachodu raz po raz pęka w obliczu przemocy i cichej brutalności.

Ponura satyra społeczna Drnaso ujawnia błyskotliwą znajomość współczesnego społeczeństwa. Pobrzmiewają w niej echa czarnego humoru filmów Todda Solondza, czy komiksów Daniela Clowesa. Każdy rozdział „Beverly”, precyzyjnie i przejmująco opowiedziany, ujawnia coś nowego – a zarazem znajomego – na temat świata, w którym żyjemy.

Gdyby „Beverly” było filmem Drnaso zostałby okrzyknięty „nowym, oszałamiającym głosem”. Gdyby to była powieść, stałby się „literacką sensacją”. Jednak chłodne spojrzenie Drnaso na spowitą mgłą amerykańską psychikę nie jest karykaturalną kopią filmu czy literatury. To coś zupełnie nowego. „Beverly” to dzieło młodego pisarza-artysty, który nie tylko zna tradycję komiksu, ale także wychodzi poza nią. „Beverly” to najlepsza i najbardziej elektryzująca powieść graficzna, jaką czytałem od lat, objawiająca twórcę inteligentnego, bystrego, niepokojącego. Z talentem nie tylko do komiksu, ale także do literatury i sztuk wizualnych. „Beverly” wbije w ciebie swoje kły i nie puści (Chris Ware)

„Żeby zrozumieć współczesne społeczeństwo klasowe, potrzebujemy trzech rzeczy: Dystynkcji Bourdieu, Dystynkcji Bourdieu i jeszcze raz Dystynkcji Bourdieu”.

prof. Maciej Gdula



Mimo że socjologia od początku zajmowała się kulturowym aspektem podziałów klasowych, empiryczne badania nad stratyfikacją kultury kojarzone są – nieprzypadkowo – głównie z twórczością Pierre’a Bourdieu. W Dystynkcji zostały przedstawione ramy teoretyczne i metoda analizowania efektu socjalizacji, kapitału edukacyjnego, kontaktów towarzyskich i innych uwarunkowań związanych z przynależnością klasową. Bourdieu rozpatruje te zależności przez pryzmat oddziaływania różnych „kapitałów”, których posiadanie przekłada się na dostęp do ważnych zasobów, jest czynnikiem ekskluzywności lub też odwrotnie – tworzy bariery awansu. A szczególnie godny uwagi, oryginalny wkład Bourdieu do badań kultury i społeczeństwa to wprowadzenie takich pojęć jak „habitus” lub „symboliczne dystanse klasowe”.

prof. dr hab. Henryk Domański



Mało jest w naukach społecznych książek takich jak Dystynkcja – dzieło kompletne, a zarazem otwarte. Wbrew samozwańczym strażnikom ortodoksji twórczość Pierre’a Bourdieu zachęca, by ciągle odczytywać ją na nowo. Znać Dystynkcję powinien każdy, używać jej – zwłaszcza młodsze pokolenia badaczek i badaczy.

dr hab. Przemysław Sadura