Rocznik Kognitywistyczny. Tom VI/2013

Textes réunis par Elżbieta Biardzka, Katarzyna Kwapisz-Osadnik, Fabrice Marsac, Ewa Pilecka et Rudolph Sock Prezentowany 27. tom czasopisma „Neophilologica” zawiera 22 artykuły w języku francuskim, włoskim i hiszpańskim, których autorzy, reprezentujący krajowe i zagraniczne ośrodki badawcze, podejmują zagadnienia związane z tematyką tłumaczenia (w tym automatycznego) oraz percepcji w języku.

Theory and Practice of Second Language Acquisition, Volume 2, Issue 2 to trzeci numer nowopowstałego czasopisma (półrocznik) poświęconego pracom teoretycznym oraz badaniom empirycznym zajmującym się przyswajaniem języka drugiego oraz uczeniem się języka obcego. Jest czasopismem o zasięgu międzynarodowym, gromadzi bowiem Autorów z wielu środowisk akademickich poza Polską.

Tegoroczny drugi numer koncentruje się na czynnikach kształtujących motywację do nauki języka obcego, roli blogów w promowaniu wielojęzyczności, przeplataniu się świata wirtualnego z rzeczywistym w kontekście nauczania języka obcego, problemu selektywnego mutyzmu wśród dzieci imigrantów, zmieniającej się roli native speaker’a we współczesnej glottodydaktyce oraz na wykształcaniu specjalistycznych umiejętności w ramach przyswajanego języka obcego. Tak jak poprzednie, obecny numer kierowany jest zarówno do badaczy procesów przyswajania języków, jak i do praktykujących glottodydaktyków.

Przedstawiona monografia wpisuje się w dziedzinę diachronicznego językoznawstwa korpusowego i jest wynikiem badań koncentrujących się na poszukiwaniu nowych narzędzi korpusowych w celu rozwiązania problemu ambiwalencji zdań parahipotaktycznych w języku staroangielskim. Poszukiwania te zaowocowały stworzeniem aparatu badawczego pozwalającego na systematyczne wyszukiwanie, klasyfikację, opis i automatyczną analizę tych struktur przy użyciu konkretnego korpusu językowego.
W literaturze przedmiotu funkcjonowało do tej pory kilka definicji parahipotaksy, które nie utożsamiały jej z ambiwalencją, podczas gdy w niniejszej monografii utożsamienie takie stanowi sprawę kluczową. Autor dokonał wstępnej klasyfikacji ambiwalentnych zdań parahipotaktycznych oraz opisał zbudowany przez siebie korpus do ich podwójnej analizy. W rozdziale trzecim, czwartym i piątym pracy omówione zostały natomiast odmienne rodzaje parahipotaksy, odpowienio SIPH, MIPH oraz EPH.
Dzięki lekturze monografii Ireneusza Kidy, czytelnicy mogą dowiedzieć się, jak wiele zależy od sposobu traktowania zdań parahipotaktycznych – z jednej strony jako zdania główne (niezależne, równorzędne), a z drugiej jako podrzędne.

This monograph inscribes itself in the field of diachronic corpus linguistics and is the result of research focused on finding new corpus tools for solving the problem of the ambivalence of parahypotactic clauses in Old English. The efforts resulted in the creation of a research apparatus allowing for systematic search, classification, description and automatic analysis of these structures on the basis of a specific corpus.
In the literature there have been several definitions of parahypotaxis but they have not identified it with ambivalence, while in this monograph it happens so and it is the key issue. The author has performed a preliminary classification of ambivalent parahypotactic clauses and he has described a corpus which he compiled for their dual analysis. In the third, fourth and fifth chapter, a detailed description of ambivalent parahypotactic clauses, respectivelySIPH, MIPH and EPH, takes place. In each of them different types of parahypotaxis are of concern.

A reader of the monograph by Ireneusz Kida will surely appreciate how much depends on the way parahypotactic clauses are treated – on the one hand as main and on the other as dependent clauses; in this monograph, the concept main is used also in the sense of independent or coordinate.

W publikacji przeanalizowano przykładowe, trudne do zaakceptowania przez obcokrajowców aspekty polskiej obyczajowości, w tym zwyczajów językowych. Omówiono też kulturowe i językowe komplikacje związane ze spotkaniem kultur i języków oraz eksperymenty zmierzające do uczynienia z nauki języka polskiego czynności zajmującej, rozbudzającej zainteresowania i wyzwalającej pozytywne emocje.

Pracujący w Polonicum badacze i lektorzy oraz ich najbliżsi współpracownicy przygotowali studia i szkice, w których, czując się spadkobiercami pionierów i mistrzów warszawskiej glottodydaktyki polonistycznej, podjęli refleksję analogiczną do tej, która była udziałem ich poprzedników przed dziesiątkami lat i którą bez wątpienia będą podejmowały pokolenia ich następców. Jak odpowiedzieć na potrzeby i oczekiwania przybywających na Uniwersytet Warszawski studentów uczących się języka polskiego i poznających polską kulturę? Jak rozmawiać o polskim języku i kulturze, by przełamać bariery inności? Jak dotykać problemów gorąco dyskutowanych, np. politycznych? Jak reagować na
nieuchronne napięcia, które powstają na styku kultur?

Tom został przygotowany z okazji jubileuszu 65-lecia Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego. 65 lat życia człowieka to już dojrzałość – etap, na którym można zrobić bilans dobrych i złych przeżyć. To samo dotyczy i życia instytucji, jaką jest Polonicum. […] Publikację uważam za bardzo cenną, ciekawą i pożyteczną nie tylko dla lektorów języka polskiego jako obcego, ale też dla zagranicznych polonistów. […] Wszyscy autorzy […] wykazali się wielką wiedzą w zakresie danej problematyki. Widać w ich tekstach entuzjazm i energię do podejmowania nowych wyzwań w glottodydaktyce polonistycznej. (Prof. dr hab. Marta Pančíková, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie)

Publikacja zajmie ważne miejsce na tle innych publikacji glottodydaktyki polonistycznej. Z jednej strony daje świadectwo przeszłości, pozwala nowym pokoleniom na poznanie okoliczności, w jakich tworzono ważne centrum kształcenia językowego i kulturowego. Z drugiej zaś dotyka zagadnień teraźniejszych, aktualnych, nie zawsze wygodnych z punktu widzenia procesu nauczania języka polskiego jako obcego. Dzięki rzeczowej i merytorycznej dyskusji nad sprawami aktualnymi wytycza nowe szlaki, które na razie stanowią ścieżki nieutarte, pozornie prowadzące na manowce. (Dr hab. Anna Żurek, Uniwersytet Wrocławski)

******

The Wilderness of Polish Glottodidactics. Studies, Essays and Drafts

The publication analyses the examples of Polish customs, including language habits, which are difficult to accept by foreigners. The book also discusses cultural and language problems, resulting from the meeting of cultures and languages as well as experiments aimed at making Polish language learning an engaging activity, sparking interests and arousing positive emotions.

Podjęta w monografii problematyka – sprawa działań, ich intencjonalności (i związanej z nią odpowiedzialności), celów i skutków, wreszcie kwestie związane z ich komentowaniem – to od dawna jeden z ważnych tematów rozważań filozoficznych, co można uznać za refleks żywego zainteresowania, jakie przejawiają w tych kwestiach zwykli użytkownicy języka. Jest to również problematyka istotna dla semantyki. W warstwie szczegółowych analiz rozprawa przynosi nienaganną metodologicznie interpretację danych językowych i stanowi przykład wzorcowego zastosowania metod redukcjonistycznej semantyki strukturalnej stosującej naturalny metajęzyk semantyczny. Rozprawa nie tylko daje wgląd w strukturę treści kilkunastu jednostek języka. Ma również walor ogólniejszy. Analizy oparte są na przedstawionej klarownie wizji pola działań, wypracowanej w konfrontacji z pytaniami zasadniczymi o charakterze teoretycznym, przede wszystkim dotyczącymi spraw wiedzy „podmiotów robiących”. (…) Książka jest głosem w dyskusji prowadzonej w filozofii od stuleci, a lingwistyce od dziesięcioleci. Jest w lingwistyce głosem nowym, m.in. dlatego, że obie perspektywy – filozoficzna i lingwistyczna – są traktowane z powagą i uwagą, dzięki czemu lingwistyczny szczegół jest widziany nie tylko jako element spójnej teorii języka, ale został pokazany na tle refleksji uprawianej w filozofii działania i filozofii umysłu.
Fragment recenzji

Praca (…) jest wybitnym dziełem z zakresu współczesnej semantyki językoznawczej. Jest rozprawą teoretyczną i zarazem empiryczną. Świadczy o niezwykłej erudycji autorki. Z jednej strony, prezentuje ogromną literaturę (…) dotyczącą semantyki teoretycznej, filozofii działania, filozofii umysłu, logiki i składni (przede wszystkim języka polskiego), a także poważną dyskusję metodologiczną z poglądami wielu badaczy (w tym uczonych światowego formatu). Z drugiej strony, przedstawia głęboką i wnikliwą analizę składniową, semantyczną i pragmatyczną niemałego zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny.
Fragment recenzji

Niniejsza książka podejmuje ważne zagadnienia dotyczące aktualnych przemian w obszarze informacji i wiedzy oraz komunikacji z użytkownikiem bibliotek i informacji digitalnej. Teksty pisane z perspektywy badaczy oraz specjalistów - bibliotekarzy i pracowników informacji - mieszczą się w czterech grupach tematycznych: 1. "Książka, czytelnik/użytkownik. Badania i rekonesanse badawcze", 2. "Zasoby informacji i wiedzy - sposoby organizacji", 3. "Komunikacja naukowa w dobie cyfrowej", 4. "Czytelnicy, użytkownicy bibliotek i informacji - edukacja, usługi, przestrzeń". Autorzy, włączając się w dyskusje teoretyczne i sygnalizując istotne problemy, przedstawiają szereg oryginalnych rozwiązań stosowanych w praktyce. Praca jest również zaproszeniem do dalszych dyskusji nad istotą informacji i komunikacji ery cyfrowej z perspektywy bibliologii i informatologii oraz zachętą do dalszej wymiany doświadczeń praktycznych.