Społeczeństwo w czasach zmiany

Pitirim A. Sorokin
(1889-1968), wybitny socjolog, twórca socjologii integralnej, zajmował się m.in. wojną, rewolucją, ruchliwością społeczną i kulturą. Urodził się w carskiej Rosji, gdzie studiował m.in. pod kierunkiem polskiego filozofia i socjologa, Leona Petrażyckiego. Po rewolucji bolszewickiej, zmuszony do opuszczenia kraju, przebywał najpierw w Berlinie i Pradze, a następnie wyemigrował do USA. Przez wiele lat był profesorem Uniwersytetu Harvarda w Cambridge, gdzie stworzył wydział socjologii. Do jego najważniejszych prac należą: Social and Cultural Dynamics (trzy tomy), Sociology of Revolution, Social Mobility (tłum. pol. Ruchliwość społeczna) oraz Power and Morality.

AMERYKAŃSKA REWOLUCJA SEKSUALNA,
opublikowana w 1956 roku, jest dziełem wyjątkowym. Odwołując się do zmian, jakie zaszły w pierwszej połowie XX wieku w kulturze zachodniej, a zwłaszcza w USA, Sorokin błyskotliwie diagnozuje nieuchronne następstwa, jakie pociąga za sobą seksualizacja życia przeprowadzana w imię wolności i powszechnego dostępu do przyjemności. Ceną za chwilowe polepszenie samopoczucia i uwolnienie instynktów jest, na poziomie społecznym, rozpad więzi i destrukcja rodziny, na poziomie jednostek zaś, zaburzenia osobowości, a przede wszystkim zanik potencjału twórczego. Wbrew oczekiwaniom, seksualna emancypacja w istocie oznacza poddanie ludzi władzy ich żądz oraz tych, którzy żądzami tymi potrafią sterować.



W serii KLASYKA MYŚLI ZACHODNIEJ ukazują się ważne książki z zakresu szeroko rozumianej humanistyki, które z różnych powodów są dziś pomijane i skazywane na zapomnienie. Lektura tych prac, napisanych z innej perspektywy i w innych czasach, wolnych od dzisiejszych przesądów i intelektualnej cenzury, pozwala lepiej zrozumieć naszą epokę i mechanizmy zachodzących zmian.

W monografii prezentowane są badania nad przekonaniem o antagonistycznym charakterze relacji społecznych, które objęły prawie 15 000 osób pochodzących z 60 krajów. Antagonizm społeczny analizowany jest na dwóch poziomach - poszczególnych jednostek (poprzez analizę związków z cechami osobowości, aspiracjami życiowymi, stylami funkcjonowania w relacjach interpersonalnych, roszczeniowością, sposobami rozwiązywania konfliktów, negatywną wizją świata społecznego), jak i całych społeczeństw (poprzez związki z wymiarem indywidualizmu i kolektywizmu, dochodem i poziomem rozwoju kraju, jakości demokracji, a także poziomem wydatków na zbrojenia). Podsumowaniem badań jest profil psychologiczny osoby o tendencji do antagonistycznego spostrzegania relacji oraz charakterystyka kultury (ideologii) antagonistycznej.
.
Izomorfizm był od dziesięcioleci ważnym pojęciem w metodologii nauk społecznych, przy czym należał do tzw. filozofii nauko, a nie do jej warstwy operacyjnej. W przypadku pracy dr Różyckiej-Tran, izomorfizm staje się metodą dwupoziomowej analizy danych: jednostkowych i zagregowanych na poziomie krajów. Uważam, że jest to pierwsza tak udana próba w polskiej literaturze, a także należąca wciąż do rzadkości w światowej.
[z recenzji prof. Pawła Boskiego]
.
Autorka w udanyc sposób łączy różne wątki psychologii społecznej i międzykulturowej, ale także socjologii, ekonomii i politologii. Praca ma więc charakter zarówno międzykulturowy, jak i interdyscyplinarny, choć pozostaje rygorystyczna metodologicznie (co jest dość rzadkim zjawiskiem wśród prac takiego rodzaju).
[z recenzji prof. Bogdana Wojciszke]

'If one criterion of a classic is its ability to reorient our most basic way of viewing an object or a concept, Eric Williams's study supremely passes that test' Seymour Drescher

Arguing that the slave trade was at the heart of Britain's economic progress, Eric Williams's landmark 1944 study revealed the connections between capitalism and racism, and has influenced generations of historians ever since. Williams traces the rise and fall of the Atlantic slave trade through the eighteenth and nineteenth centuries to show how it laid the foundations of the Industrial Revolution, and how racism arose as a means of rationalising an economic decision. Most significantly, he showed how slavery was only abolished when it ceased to become financially viable, exploding the myth of emancipation as a mark of Britain's moral progress.

'Its thesis is a starting point for a new generation of scholarship' New Yorker

Celem tej książki jest wyjaśnienie, jak odpowiedzialność jednostki przyczynia się do dobrobytu ogółu […]. Zamierzam tu dowieść, że ludzie zyskują, gdy zamiast zrzucać odpowiedzialność za własny dobrobyt na państwo, biorą ją na siebie. Inaczej mówiąc, zyskują żyjąc (a ich dzieci dorastając i wychowując się) we wspólnotach, w których ludzie sami są odpowiedzialni za własny dobrobyt. W kolejnych rozdziałach zastanawiam się nad tym, dlaczego pewne społeczności, kultury i instytucje osiągnęły dobrobyt, podczas gdy innym się to nie udało.
Fragment książki

"Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" zawiera czternaście rozpraw analizujących różne formy debaty publicznej inicjowane i prowadzone przez przedstawicieli elit symbolicznych, tj. ekspertów, publicystów, dziennikarzy, redaktorów, pisarzy, autorów podręczników szkolnych, duchownych, naukowców, ludzie biznesu, intelektualistów oraz występujących w środkach masowego przekazu polityków. Autorów interesuje sposób ustalania porządku i hierarchii w obszarze znaczeń, symboli i wartości - badają tę kwestię posługując się instrumentarium interdyscyplinarnej analizy dyskursu. Analizując współczesny dyskurs publiczny, autorzy jednocześnie pytają o przeobrażenia i obecną rolę inteligencji jako warstwy społecznej tradycyjnie pełniącej ważną funkcję w procesie komunikacji społecznej. W przekonaniu autorów tej książki to instrumentarium jest szczególnie przydatne, gdy przedmiotem badawczego zainteresowania ma być kondycja współczesnego życia publicznego, ściśle związana ze swoistymi cechami komunikowania medialnego. Szczególną uwagę autorzy zwracają na ustalenia dotyczące reguł debat publicznych, zawartości przekazów medialnych, mechanizmów kształtowania dyskursu publicznego, społecznej konstrukcji rzeczywistości, sposobów przedstawiania w mediach wydarzeń i problemów społecznych czy wpływu dyskursu medialnego na opinię publiczną.

Badania kondycji dyskursu elit symbolicznych przedstawione w tej publikacji stanowią ważny wkład w analizę i ocenę znacznie szerszych i powszechnie uznawanych za kluczowe pól problemowych, takich jak przestrzeń publiczna, demokracja, kultura, władza, prawda i wolność.
Badając powyższe zjawiska autorzy unikają zarówno ich demonizacji, jak i afirmatywnego oklaskiwania. Choć kondycja dyskursu elit symbolicznych wyłaniająca się z tego zbioru nie napawa optymizmem, warto się o nią spierać i szukać środków naprawczych w samym obszarze komunikowania publicznego. "Dyskurs elit symbolicznych. Próba diagnozy" stanowi krok w tym kierunku.

Autorzy artykułów:
Kamilla Biskupska, Tomasz Bogołębski, Paweł Ciołkiewicz, Marek Czyżewski, Anna Duszak, Karol Franczak, Tomasz Krakowiak, Cyprian Mielczarski, Lech M. Nijakowski, Magdalena Nowicka, Jacek Paczesny, Tomasz Piekot, Jerzy Stachowiak, Paweł Tomanek

Odbiorcy:

Książka przeznaczona jest dla osób studiujących i badających komunikowanie społeczne i kondycję współczesnego społeczeństwa polskiego - zwłaszcza dla socjologów, lingwistów, politologów, antropologów.

„W kręgu Stanisława Ossowskiego” to projekt naukowy realizowany przez Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego celami są: dokumentacja dorobku Ossowskiego i jego środowiska, badania nad twórczością i znaczeniem tego kręgu oraz publikacja niedrukowanych pism uczonego. Tom trzeci Dzienników jest szóstą książka powstałą w ramach projektu.

Dzienniki Stanisława Ossowskiego, wydawane ponad pół wieku po jego śmierci, obejmują niemal całe życie autora, wplecione w historię Polski. Pisane były, z przerwami, od 1905 do 1963 roku. Są zbiorem zapisków z życia codziennego, wojen i podróży, obserwacji środowiskowych, notatek z lektur i przemyśleń; łączy je uważność i refleksyjność. Stanowią materiał do biografii intelektualnej Ossowskiego i źródło do historii życia umysłowego w Polsce. Bogaty aparat naukowy ułatwia zrozumienie zapisków i umieszcza je w kontekście ludzi, miejsc i czasów.

Tom I obejmuje lata 1905–1939, tom II 1939–1940, tom III 1949–1963.