UNESCO Sukcesy, porażki, wyzwania

W publikacji „Agresywna polityka Federacji Rosyjskiej. Kryzys i wojna w Ukrainie” autor porusza kwestie związane z działaniami podejmowanymi przez Władimira Putina oraz ich wpływem na sytuację polityczną i gospodarczą w Europie. Dzięki gruntownej analizie i wnikliwym obserwacjom autora czytelnik ma możliwość zapoznać się z obrazem politycznym Europy po dwudziestu latach rządów prezydenta Federacji Rosyjskiej oraz z prognozami na nadchodzące lata.

Monografia kontynuuje tematy podjęte w książce „Polityka Federacji Rosyjskiej w regionie Europy, Azji i Pacyfiku”, wydanej w 2015 r. Wśród wielu publikacji autorstwa dr. hab. Bogdana Panka można wymienić „Bezpieczeństwo globalne w erze Donalda Trumpa”, „Global and regional security. Challenges and risks”, „Problemy Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa”.

Swoją najnowszą książkę autor podsumowuje w ten sposób: „Publikacja jest próbą odpowiedzi na następujące pytania: Jakie konsekwencje dla Europy i świata mogą wynikać z trwającej wojny w Ukrainie? Dlaczego nastąpił gwałtowny zwrot w polityce zagranicznej Rosji w pierwszej połowie XXI wieku i finalnie doprowadził do otwartej inwazji militarnej Putina na Ukrainę 24 lutego 2022 roku? Jak będzie wyglądała architektura bezpieczeństwa w Europie w trzeciej i kolejnych dekadach XXI wieku? Do czego może doprowadzić dalsza eskalacja rosyjskiej wojny w Ukrainie? Jaką rolę odgrywają w niej Chiny oraz jaki będzie kształt przyszłych stosunków Rosji z Zachodem?”.

Najcenniejszym walorem publikacji jest pobudzenie grona badaczy zjawisk bezpieczeństwa i stosunków międzynarodowych do dalszej dyskusji na podstawie starannie wypracowanych przez autora uwarunkowań (pozostających wcześniej często w sferze domysłów) i tez dotyczących możliwych scenariuszy przyszłościowych.
prof. dr hab. Mariusz Zieliński

Opracowanie stanowi bogaty zbiór informacji opartych na rzetelnej analizie źródeł. Ma wiele walorów, które można wykorzystywać w krzewieniu wiedzy strategicznej i międzynarodowej w obszarze bezpieczeństwa narodowego w Polsce wśród studentów i naukowców oraz polityków.
prof. dr hab. Ryszard Jakubczak

Konferencje Monachijskie, postrzegane początkowo jako kameralne spotkania ekspertów zajmujących się polityką bezpieczeństwa, rodzaj familijnego spotkania państw NATO, stały się wydarzeniem porównywanym do wielkich konferencji międzynarodowych w Nowym Jorku, Wiedniu, Genewie, Helsinkach czy Davos. Szeroka formuła konferencji, podczas której toczą się dyskusje m.in. na temat bezpieczeństwa militarnego, demograficznego, zdrowotnego, dotyczącego ochrony środowiska oraz poszerzania geograficznych obszarów analizy, to odpowiedź na wyzwania globalizacji. Wprawdzie Adam Daniel Rotfeld przestrzegał: "dokumenty, przemówienia i deklaracje nie są najlepszym źródłem do rozpoznania i rozumienia rzeczywistości, a w szczególności nie mogą być głównym źródłem do podejmowania decyzji", jednak obserwacja i analiza dyskursu towarzyszącego spotkaniom polityków, ekspertów, akademików czy opinii publicznej w Monachium oraz całoroczne zaangażowanie instytucji i osób fizycznych pozwalały szukać dróg do zrozumienia aktualnych problemów bezpieczeństwa międzynarodowego.

Podręcznik akademicki z zakresu międzynarodowych stosunków politycznych przygotowany przez zespół pracowników Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie jest ważnym wydarzeniem naukowym i dydaktycznym. Potwierdza aktywność i kompetencje zespołu oraz potrzebę publikacji będącej kompendium wiedzy z tej dyscypliny akademickiej. […] Publikacja zdaje się także potwierdzać znany w środowisku naukowym pogląd mówiący, iż przygotowanie merytorycznie i koncepcyjnie dobrego podręcznika akademickiego jest zadaniem trudnym. Jest bowiem wyzwaniem wiążącym się z odpowiedzialnością za rzetelność wiedzy, jaką przekazują Autorzy, jej inspiracyjny charakter budzący dociekliwość potencjalnych adresatów.
Z recenzji prof. dr hab. Teresy Łoś-Nowak

Dla treści podręcznika i jego struktury istotne znaczenie mają przyjęte założenia. Po pierwsze, uznano, że międzynarodowe stosunki polityczne są nadrzędne w stosunku do pozostałych płaszczyzn stosunków międzynarodowych, warunkując ich funkcjonowanie. Po drugie, międzynarodowe stosunki polityczne znajdują się w procesie zmiany, wręcz swoistego „przyspieszenia historycznego”, odzwierciedlając ogólną dynamikę i zmienność życia społecznego, którego specyfika jest określona przez zmiany o nowych jakościowo cechach, nowych „parametrach” środowiska międzynarodowego. W konsekwencji nowe jakościowo cechy określają specyfikę współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych.
Ze Wstępu

"Witaj na pokładzie!" – tymi słowami dyrektor Marek Karp witał często nowych pracowników w Ośrodku Studiów Wschodnich przy ul. Koszykowej w Warszawie. Dopiero po kilku latach wielu z nas zaczęło zdawać sobie sprawę, że te słowa były nie tylko sympatycznym gestem, lecz także miały głębszy sens. Stawaliśmy się członkami załogi jednej z najciekawszych instytucji, jakie powstały po upadku komunizmu w niepodległym Państwie Polskim. Weszliśmy na pokład okrętu, a nie statku wycieczkowego, gdzie niezależnie od politycznych wiatrów mieliśmy wypełniać długodystansową misję – wspierać informacją i analizą politykę zagraniczną Polski, przede wszystkim na Wschodzie.

Książka Polityka zagraniczna. Aktorzy – potencjały – strategie jest oryginalną pracą zbiorową,
w której rozważania teoretyczne i modelowe dotyczące polityki zagranicznej zostały skonfrontowane z analizą realnej polityki zagranicznej państw, wybranych wedle kryterium pozycji (statusu) zajmowanej w systemie międzynarodowym. Przedmiotem analizy są strategie realizowane w polityce zagranicznej mocarstw i supermocarstw, państw średniego rzędu oraz państw małych i minipaństw.
Nowością jest poddanie analizie także dwóch niepaństwowych uczestników stosunków międzynarodowych, których oddziaływanie na środowisko międzynarodowe i politykę państw jest bezdyskusyjne: Unii Europejskiej oraz korporacji transnarodowych.
Książka jest adresowana do studentów politologii, stosunków międzynarodowych oraz europeistyki, pracowników naukowych, dyplomatów i pracowników służby zagranicznej, a także dziennikarzy specjalizujących się w stosunkach międzynarodowych.

Jest to oryginalne dzieło, podkreślające, iż polityka zagraniczna państw, ale i innych podmiotów międzynarodowych, ma pewne wspólne cechy i wyróżniki i warto je prześledzić na przykładach państw różnej rangi. Teoretyczny ton nadaje książce wybitna znawczyni problematyki, prof. dr hab. Teresa Łoś-Nowak. (…) Książka jest racjonalnie zaprojektowana i ma wartościowy poznawczo charakter. Pod względem metodologicznym pozwala spojrzeć na politykę zagraniczną różnych podmiotów międzynarodowych, ale nie ułatwia analizy porównawczej. Jest jednak staranna zarówno pod względem formy, jak i wysokiej kultury akademickiego przekazu merytorycznego.
z recenzji prof. UW dra hab. Stanisława Bielenia

Teresa Łoś-Nowak – prof. zw. dr hab., kierownik Zakładu Międzynarodowych Stosunków Politycznych w Instytucie Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Autorka wielu publikacji z zakresu międzynarodowych stosunków politycznych, teorii stosunków międzynarodowych i polityki zagranicznej Polski. Wśród prac naukowych prof. T. Łoś-Nowak na szczególną uwagę zasługują: Stosunki międzynarodowe. Teoria – systemy – uczestnicy, Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg, Wprowadzenie do teorii stosunków międzynarodowych. Pod redakcją naukową prof. T. Łoś-Nowak ukazał się wielokrotnie wznawiany i wzbogacany nowymi zagadnieniami jeden z pierwszych podręczników adresowanych do studentów nauki o polityce oraz nauki o stosunkach międzynarodowych. W Instytucie Politologii UWr prof. Łoś-Nowak kieruje specjalnością służby zagraniczne.

Rudiger von Fritsch, wytrawny i doświadczony dyplomata, autor m.in. wydanej w 2021 roku książki „Quo vadis, Rosjo?”, przedstawia okoliczności i zdarzenia, które doprowadziły do napaści Rosji na Ukrainę. Przede wszystkim opisuje działalność dyplomacji, podejmowane do końca przez kraje zachodnie próby zapobieżenia wojnie oraz kłamliwe i oszukańcze zapewnienia Putina, że do jej wybuchu nie dojdzie. Autor uważa, że u Putina przeważyło myślenie w kategoriach emocjonalno-historycznych oraz wielkorosyjski, imperialny odruch. Podkreśla także, że już od czasów zajęcia Krymu przez Rosję w 2014 roku zachodni obserwatorzy byli zdumieni błędną oceną sytuacji w Ukrainie przez rosyjskie kierownictwo. Takie same, a nawet większe błędy legły u podstaw decyzji Putina o zaatakowaniu Ukrainy w roku 2022. Podobnie błędnie oceniono determinację i spójność działań Zachodu w niesieniu pomocy zaatakowanemu krajowi. Wojna z Ukrainą stanowi wielką cezurę w stosunkach międzynarodowych - Władimir Putin wykluczył Rosję na długo z porządku międzynarodowego i prowadzi ją w niejasną i niepewną przyszłość. Zniszczył swoim postępowaniem próbę wspólnego budowania bezpieczeństwa, otwierając erę konfrontacji. Pytania o Europę i świat podczas wojny i po wojnie stanowią istotną część rozważań von Fritscha. Jednocześnie podkreśla potrzebę znalezienia przez wszystkie kraje unijne wspólnego punktu wyjścia dla zbudowania wspólnej polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa. Analizuje skutki gospodarcze i polityczne wojny dla Rosji, Ukrainy, Europy i świata. Skłania się ku przekonaniu, że w najbliższych latach niewiele może się w Rosji zmienić. I próbuje zarysować sposób postępowania dla Zachodu: „Jak zatem postępować z taką Rosją i jej gotowym do agresji prezydentem? Wybrał drogę konfrontacji. Bezwarunkowe jest ogradzanie, containment – dodać trzeba: constrainment, odciąganie od dalszej ekspansji. Konieczna jest także próba zabezpieczania przed konfrontacją na drodze umów”. Postulat „konfrontacji uporządkowanej” z Rosją, czyli konieczność zawarcia porozumień międzynarodowych ograniczających zbrojenia i tworzących mechanizmy zapobiegające konfrontacji militarnej, jest jednym z ważniejszych przesłań książki.