Wieki Stare i Nowe. T. 9 (14)

Praca przedstawia dzieje powstania położonej w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej miejscowości wypoczynkowej znanej obecnie pod nazwą Żarki Letnisko. Osada należy do bardzo rzadkich w skali kraju przykładów udanej, międzywojennej parcelacji realizowanej pod szyldem „miasta-ogrodu”, porównywalnym z podwarszawską Podkową Leśną. Proces tworzenia się „miasta-ogrodu” Żarki przedstawiono na szerokim tle przemian ideowych, społecznych i gospodarczych czasów II Rzeczypospolitej. W książce została też przybliżona postać Karola Raczyńskiego ze Złotego Potoku, fundatora żareckiego „miasta-ogrodu”, jego żony Stefanii oraz najsławniejszych antenatów wywodzących się z rodów Krasińskich, Branickich i Raczyńskich. Omówiona została także sama idea „miasta-ogrodu”, proces jej ewolucji oraz recepcji na ziemiach polskich.

Opis działań jednostki oparty o źródła historyczne w dużej mierze dotychczas niewykorzystane i przechowywane w brytyjskich i niemieckich archiwach...

A study of a prominent figure on both Jewish and Polish political landscapes in the historical period which lasted from the beginning of the final years of the nineteenth century to the late 1930s, represents a scholarly undertaking of a particularly challenging nature. The project revives, so-to-speak, a practically forgotten epitome of the era, the multifaceted figure of a Jewish scholar, rabbi, and Zionist, who supported the idea of the Jewish state and who, at the same time, was an ardent believer in full integration of Polish-Jewish citizens into the Polish national and cultural landscape.
Shoshana Ronen’s embarking on an intellectual biography of Thon is an extremely courageous undertaking not only because of the purely technical difficulties involved in locating the relevant archival materials, but also because the catastrophic event of the Holocaust that followed Thon’s death forebodes an anachronistic dismissal of Thon as a seemingly outdated figure. Ronen deals with these problems with admirable tact and expertise. Both her painstaking and thorough use of primary sources, which supports the profound historical, sociological, and political nature of the period, and as well as her ability to empathically step into Thon’s complex Weltanschauung defy these concerns.
I would argue that the fascinating and very much alive portrait of Thon as a philosopher, community leader, and politician that emerges from her study is of invaluable merit not only to the history of the Polish Jewry, but also for the understanding of the Polish mentality of the period as well as their interaction. Interestingly, the figure of Thon in Ronen’s insightful study displays qualities which prove relevant to the presentday Polish-Jewish interaction. His “naive” optimism about the Polish acceptance of the Jews as part of Polish history and culture seems to come true in today’s widely spread inclination in Polish academia, arts, and politics to acknowledge the Jewish contributions to the history of Polish cultural heritage. … Ronen’s book represents not only a major scholarly accomplishment, but also a timely contribution which will speak to the public beyond the academia. /Rachel F. Brenner, University of Wisconsin-Madison/

Praca ma charakter biograficzny, skupia się na pokazaniu kariery politycznej ostatniego wojewody mińskiego w dziejach Rzeczypospolitej Adama Chmary. Jest ona sama w sobie interesująca, ale przede wszystkim robi wrażenie skalą awansu, od łowczego mińskiego do wojewody mińskiego, dodajmy co nie jest bez znaczenia pierwszego senatorstwa w rodzinie Chmarów. Jakkolwiek kariera polityczna bohatera stanowi szkielet tego studium, to obejmuje ma ona znacznie szerszy zakres problemów. Przedstawia funkcjonowanie i mechanizmy tworzenia elit w czasach stanisławowskich, pokazuje obraz polityczny prowincji litewskiej, a w tej przestrzeni, przejście od politycznych rozgrywek województwa mińskiego do polityki państwowej państwa polsko-litewskiego. Prezentowane w rozprawie są różne podejścia obywateli – nie tylko A. Chmary – do najistotniejszych kwestii związanych z istnieniem Rzeczypospolitej oraz ogólnie odrysowane są codzienne sprawy w życiu elit stanisławowskich. Sfera polityczna to tylko jedna z nich i to nie zawsze najważniejsza. Na takiej szerokiej płaszczyźnie pokazano także sposoby osiągania sukcesu na drodze publicznej posługi, ale też polityczne meandry życia publicznego na Litwie i słabnącą rolę wielkich litewskich rodów.

UWAGA! e-book jest skanem zapisanym w formacie PDF.
Plik pdf uniemożliwia przeszukiwanie i kopiowanie tekstu

REPRINT. Z przemowy: Pragnąć zastąpić tak u nas rozpowszechnione Almanachy Gotajskie wydawnictwem polskim, ułożyłem niniejszy „Almanach błękitny”, który zawiera na sposób ogólnoeuropejski zestawienie członków żyjących utytułowanych rodzin polskich. Chociaż w Polsce tytuły nie miały właściwie urzędowego znaczenia, a nawet używanie ich kilku konstytucjami wprost było zabronione, jednak gdy obecnie większa część wybitniejszych rodzin polskich otrzymała tytuły honorowe, przeto w zestawieniu są one uwzględnione. Za polskich bowiem czasów znaczenie rodziny nie w tytule, ale w ilości senatorów po największej części spoczywało. Dlatego też oznaczam gwiazdkami, a mianowicie jedną, rody które wybitną odgrywały rolę w swojej prowincji czy województwie, dwoma rody ogólnego znaczenia w całej Rzeczypospolitej, czyli magnackie...

Prezentowany tom czasopisma składa z kilkunastu artykułów o tematyce historycznej. Oprócz artykułów w dalszej części książki znalazły się źródła i materiały, recenzje i artykuły recenzyjne oraz kronika naukowa.