28 wykładów ze wstępu do prawoznawstwa

Podręcznik stanowi syntetyczne opracowanie zagadnień z zakresu doktryn dominujących we współczesnym dyskursie politycznym oraz doktrynalnych źródeł instytucji politycznych i prawnych, właściwych demokracji konstytucyjnej.

Wykład dotyczy również aksjologicznych podstaw systemu prawa obowiązującego w Polsce w ramach standardów prawa europejskiego i prawa innych państw Europy.

Podręcznik został podzielony na trzy części, w których przedstawiono kolejno:
• podstawowe ideologiczne kierunki współczesnego myślenia o społeczeństwie, państwie i prawie;
• kategorie podstawowych dla europejskiego i polskiego porządku prawnego wartości, zasad i praw (praw podmiotowych) oraz ich źródła;
• wykład na temat podstawowych wartości, zasad i praw, ukierunkowany na wyjaśnienie ich genezy, rozwoju, aktualnej treści oraz roli w systemie prawa – od godności człowieka jako wartości podstawowej i źródła praw począwszy, a na prawie do dobrej administracji w ramach prawa do dobrego rządzenia skończywszy.

Publikacja przeznaczona jest dla studentów prawa, może również służyć studentom administracji, nauk politycznych i innych nauk społecznych. Powinni po nią sięgnąć wszyscy zainteresowani podstawami współczesnego ustroju i prawa ze względu na swą aktywność polityczną, administracyjną czy prawniczą.

Historia ustroju i prawa polskiego Juliusza Bardacha, Bogusława Leśnodorskiego, Michała Pietrzaka to sprawdzony podręcznik, który od ponad 30 lat służy studentom wydziałów prawa, historii oraz pokrewnych kierunków studiów. Obecne wydanie – uzupełnione przez prof. Michała Pietrzaka oraz zespół naukowców – obejmuje dzieje ustroju społeczno-politycznego i prawa Polski od ich zarania aż do końca XX wieku.
Szerokie ujęcie historii przez doświadczonych profesorów, którzy barwnie i w uporządkowany sposób zdołali zmieścić w jednym tomie także historię życia ówczesnych mieszkańców Polski, zostało wzbogacone o elementy ułatwiające naukę: piktogramy, pogrubienia i zróżnicowaną wielkość pisma. Numery boczne ułatwią szybkie odszukanie w tekście książki pojęć z indeksu.

Mapki i diagramy, historyczny wstęp i selektywna bibliografia mają zapewnić Czytelnikowi orientację we współczesnym stanie wiedzy, ułatwić chętnym jej rozszerzenie i pogłębienie.

Opracowanie – począwszy od wydania szóstego – zostało rozszerzone o zagadnienia ze współczesnej historii Polski do końca XX wieku.

Lon L. Fuller (1902–1978), amerykański teoretyk prawa, przez większość dorosłego życia profesor Harvardu, włączył się swoimi publikacjami – a przede wszystkim wydaną w 1964 roku "Moralnością prawa" – w żywy, czasem gorący spór o relację między prawem a moralnością. Chociaż nie był on nowy, nabrał aktualności w kontekście pozytywizmu prawniczego, który obarczano po II wojnie światowej odpowiedzialnością za prawo nazistowskie ze względu na separowanie prawa od moralności w imię formalistycznej „czystości” prawa. Fuller nie był pozytywistą i polemizował głównie z H.H.L. Hartem (który zresztą też nie do końca był pozytywistą). Klasyczny pozytywista nie opiera prawa na prawie naturalnym, „przyrodzonym” człowiekowi w postaci organicznego poczucia sprawiedliwości, a więc na naturalnym prawie moralnym. Oryginalny wkład Fullera w te dyskusje polega na wprowadzeniu swoistego rozumienia prawa naturalnego jako formalnego prawa naturalnego lub tak zwanej przez niego wewnętrznej moralności prawa. Stanowią o niej pewne elementarne wymogi wobec prawa jako warunek prawa sprawiedliwego. Na zewnętrzną moralność prawa składają się klasyczne doktryny np. dekalogu. „Motorem” prawa miałaby być (to też koncept autora) „moralność aspiracji”, dążeń, czyli akces do określonych ideałów moralnych. Przy całej subtelności swoich konstrukcji Fuller mówi dobitnie: prawo bez moralności jest niemożliwe.

"Rafał Lemkin. Biografia intelektualna" Ryszarda Szawłowskiego jest pierwszą pracą wszechstronnie i wnikliwie przedstawiającą drogę zdolnego prawnika od początku jego kariery w międzywojennej Polsce aż do osiągnięcia statusu uznanego międzynarodowego jurysty, twórcy pojęcia „genocyd” (ludobójstwo).
Autor prześledził intensywne i szeroko zakrojone zabiegi Lemkina prowadzące do powstania Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa (zawierającej definicję genocydu) i do jej uchwalenia 9 grudnia 1948 r. W książce zostało pokazane społeczne i polityczne tło życia, edukacji i pracy Lemkina na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim, w II Rzeczypospolitej Polskiej, w czasie jego wojennej tułaczki i funkcjonowania na emigracji, głównie w Stanach Zjednoczonych.

Ryszard Szawłowski (ur. 1929 w Wilnie), absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr nauk prawnych. Po ukończeniu studiów pracownik naukowy Wydziału Prawa UW oraz Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Łodzi, gdzie zajmował się prawem konstytucyjnym. W 1959 r. uzyskał tytuł doktora. Po opublikowaniu na Zachodzie krytycznego artykułu o finansach komunistycznej Polski, spotkał się z atakami ze strony Ministerstwa Finansów, które przyczyniły się do decyzji o emigracji. W latach 1961–1964 jako stypendysta Fundacji im. Alexandra von Humboldta prowadził badania w Europie Zachodniej nad prawem finansowym. Od 1966 do 1977 r. pracował jako profesor nauk politycznych na Uniwersytecie w Calgary w Kanadzie. Po 1977 r. działał jako niezależny uczony (tzw. private scholar). W latach 1995–2001 był członkiem Kolegium NIK. Autor licznych książek i artykułów naukowych, prace badawcze prowadził w ok. 30 krajach.

Autor wykazuje się pogłębioną wiedzą prawniczą z zakresu prawa rzymskiego, angielskiego, polskiego, a także międzynarodowego i obejmującego instrumenty harmonizacji powiernictwa w europejskiej kulturze prawnej. Tekst cechuje duża staranność w doborze i analizie źródeł, zarówno historycznych, jak i prawnych, a formułowane wnioski mają pogłębione merytoryczne uzasadnienie. Przedmiot badań odpowiada na zapotrzebowanie praktyki zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym.
dr hab. Mariusz Jerzy Golecki, prof. UŁ

Praca Bratłomieja Woźniaka wprowadza do polskiego prawoznawstwa nowe, racjonalne ustalenia na temat doniosłości zasady surogacji rzeczowej dla ochrony majątku powierniczego. Książka wyróżnia się historyczną analizą doświadczenia prawniczego, w oparciu o którą sformułowano wnioski co do kwestii aktualnych dzisiaj.
prof. dr hab. Wojciech Dajczak

dr Bartłomiej Woźniak – absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (summa cum laude), Szkoły Głównej Handlowej oraz Centrum Prawa Amerykańskiego na Wydziale Prawa i Administracji UW, prowadzonego we współpracy z University of Florida – Fredric G. Levin College of Law. Członek Izby Adwokackiej w Warszawie. W 2019 roku obronił pracę doktorską na Wydziale Prawa i Administracji UW.

Zomerski zarzuca edukacji prawniczej w Polsce przyczynienie się do alienacji prawników i współkonstruowanego przez nich prawa w stosunku do otoczenia społecznego i politycznego, a w efekcie doprowadzenie do delegitymizacji prawa. Nie poprzestaje jednak na krytyce, ale podsuwa rozsądne recepty. (…) Pokazuje przyczyny, dla których w Polsce dyskurs prawniczy i ogólny dyskurs publiczny na temat prawa – w szczególności ten, powiedzmy, „ludowy”, w mediach i w prywatnych rozmowach nieprawników – zatraciły w pewnym momencie punkty styczne. Uzmysławia czytelnikowi, w jaki sposób możliwe stało się w ostatnich latach dokonanie tak głębokich zmian ustrojowych i społecznych o niedemokratycznym charakterze.
prof. dr hab. Sylwia Wojtczak

Kategorie naukowości i apolityczności były dyskursowi dogmatycznemu narzucone w sposób sztuczny i nie oddawały rzeczywistego sprzężenia dogmatyki ze światem polityki, ideologii i otoczeniem społecznym, a wręcz (…) miały ją od niego odciąć. Tym samym na długi czas pozbawiły prawników zdolności adaptacji do zachodzących zmian społecznych. Owej adaptacji sprzyjać ma za to skonstruowany przez autora projekt tzw. demokratycznej nauki prawa, który – operując w zasadzie instrumentami obecnymi od dawna w filozofii prawa w postaci teorii komunikacyjnych, argumentacyjnych i teorii dyskursu prawniczego – skupia się na najwcześniejszym etapie kontaktu z prawem, czyli na prawniczej edukacji.
prof. ucz. dr hab. Tatiana Chauvin