Ahead of the Future Marian Chodacki and the Inception of the Modern Strategic Analysis

Wojsko Polskie od 1953 roku uczestniczy w operacjach poza granicami państwa, biorąc aktywny udział w kształtowaniu środowiska bezpieczeństwa międzynarodowego. Zdobyte podczas realizacji zadań w ramach Polskich Kontyngentów Wojskowych indywidualne doświadczenie żołnierzy, wpływa na charakter szkolenia i wyposażenia, a także dalszy rozwój Sił Zbrojnych RP w przedmiotowym obszarze. Niniejsza monografia stanowi podsumowanie 65-lecia udziału polskich żołnierzy w operacjach poza granicami państwa, które obchodzono w 2018 roku. Opracowanie stanowi zbiór artykułów autorstwa uczestników licznych operacji, którzy oprócz przedstawienia wyników badań dzielą się własnymi przemyśleniami i doświadczeniami.

Niniejsza monografia to efekt inicjatywy, której ambicją jest wymiana naukowych i zawodowych doświadczeń, a przez to wzmacnianie kompetencji budujących bezpieczeństwo dokumentów publicznych. Przedmiot rozważań podjętych w opracowaniu to jeden z istotniejszych obszarów bezpieczeństwa państwa. Podnoszone na wstępie bezpieczeństwo dokumentów publicznych ma bezpośrednie przełożenie na sprawność instytucji publicznych, podmiotów gospodarczych oraz całego sektora finansowego, nie pozostając bez wpływu na bezpieczeństwo osobowe. Właściwe zabezpieczenie dokumentów publicznych, a także niezawodne metody weryfikacji ich autentyczności
mają znaczenie dla każdego obywatela, będąc gwarantem pewności i bezpieczeństwa obrotu prawnego oraz ekonomiczno-finansowego. Skala przestępczości przeciwko dokumentom nadal pozostaje wysoka. Do czynników sprzyjających rozwojowi zjawiska fałszerstw możemy zaliczyć m.in. rozproszoną produkcję dokumentów oraz stosunkowo niski poziom ich zabezpieczenia. Nie bez znaczenia jest też aktywność grup przestępczych, które
na podstawie sfałszowanych dokumentów zakładają i prowadzą działalność gospodarczą wyłudzając podatek VAT, legalizując niezgodnie z obowiązującym prawem wprowadzane do obrotu towary, czy też wyłudzając kredyty bankowe. Obecne regulacje dotyczące dokumentów publicznych rozproszone są w blisko 400 aktach prawnych. Wobec tego do szczególnie ważnych inicjatyw legislacyjnych należy zaliczyć przygotowywaną przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ustawę o dokumentach publicznych, która ma doprowadzić do kompleksowego uregulowania podnoszonych kwestii. Ustawa w swoich założeniach przewiduje m.in. kategoryzację dokumentów publicznych w zależności od ich wpływu na bezpieczeństwo państwa, precyzuje wymogi dotyczące
poziomu zabezpieczeń, czy zasady opracowywania wzorów. Ponadto określa zasady i tryby emisji, wytwarzania, dystrybucji, przechowywania, kontroli autentyczności i wiarygodności dokumentów, na edukacji społecznej kończąc. W przekazanej Państwu monografii zostały zebrane opracowania ekspertów wywodzących się zarówno ze środowisk reprezentujących wytwórców, instytucje odpowiedzialne za emisję dokumentów, jak również funkcjonariuszy publicznych, którzy w ramach powierzonych obowiązków zajmują się weryfikacją autentyczności dokumentów publicznych. Bogate studia literatury wykorzystanej przez autorów poszczególnych rozdziałów świadczą o ich rozległej wiedzy w obszarze ujętym w temacie monografii, co tylko potwierdza zasadność podjęcia działań zmierzających do naukowej eksploracji tego obszaru. Rezultatem owych zmagań jest monografia pt. Bezpieczeństwo dokumentów publicznych.

Problematyka bezpieczeństwa w lotnictwie cywilnym sięga swoimi korzeniami
czasów wcześniejszych, nim z samolotu uczyniono instrument szybkiego przemieszczania
się na duże odległości, czyli powstała komunikacja lotnicza. Zawsze jednak
bezpieczeństwo operacyjne było priorytetem, a udany start i lądowanie desygnatem
— pojęcia. Jednak lata 60. XX w. wprowadziły nowy stale ewoluujący paradygmat.
Statek powietrzny stał się instrumentem nacisku i walki politycznej, osiągania partykularnych
celów i zaspokajania interesów zarówno jednostek, grup, jak i nawet
państw. Mając na względzie mit Ikara, wydaje się, iż dwa aksjomaty: wolność i bezpieczeństwo
zestawione razem będą raczej istnieć w opozycji do siebie, niż „iść
w parze”.

Sektorowa wizja struktury i funkcjonowania państwa pozwala na dynamiczne wyodrębnienie jego obszarów – sektorów, czy też zmiennych, zarówno w czasie, jak i w przestrzeni, m.in.: sektorów: ekonomicznego, politycznego, militarnego (wojskowego), bezpieczeństwa, żywnościowego, informatycznego itp.
Definiowanie sektorów bezpieczeństwa ma istotne znaczenie analityczne, ponieważ umożliwia badanie nie tylko sektora bezpieczeństwa, ale również jego interakcje z innymi obszarami nauki.

Wśród dziedzin bezpieczeństwa narodowego wyodrębniono następujące sektory: dyplomatyczny, militarny, wywiadowczy, kontrwywiadowczy, prawa i porządku publicznego, ratownictwa, kulturowy, edukacyjny, socjalny, demograficzny, migracyjny, finansowy, energetyczny, transportowy, infrastruktury krytycznej, środowiska naturalnego i inne.

Monografia skierowana jest do analityków bezpieczeństwa narodowego, wewnętrznego i międzynarodowego, nauk politycznych, stosunków międzynarodowych i innych.

Bezpieczeństwo społeczności lokalnych to zarówno niwelowanie
zagrożeń, jak i szacowanie ryzyk ich wystąpienia w bezpośrednim
otoczeniu danej społeczności. Niekiedy jest ono postrzegane wyłącznie w kontekście bezpieczeństwa publicznego, ale jest to znaczne zawężenie problemu i nie odpowiada zapotrzebowaniu społecznemu.
Powinno być ukierunkowane na zapewnianiu lokalnej społeczności poczucia bezpieczeństwa obejmującego wszystkie jego stadia, tj.
przetrwania, zachowania tożsamości i niezależności, poczucia pewności i spokoju oraz prawa posiadania oraz możliwości rozwoju. Zasadniczą formą tego procesu powinno być programowanie działań
i ich sukcesywne wdrażanie w sposób satysfakcjonujący odbiorców,
czyli znów społeczność lokalną z jednym, ale zasadniczym wyróżnikiem. Bezdyskusyjnie w sferze bezpieczeństwa militarnego i w sytuacji zagrożenia wojennego podmiotem bezpieczeństwa staje się nie
społeczność czy społeczeństwo, ale państwo jako organizacja polityczna. Prymatem działań, także w środowisku lokalnym jest w tej
sytuacji dążenie do jego przetrwania jako suwerennego bytu politycznego. W pozostałych sferach bezpieczeństwa podmiotem działań
na rzecz jego zapewnienia powinien być człowiek i wspólnota ludzka

„Terroryzm to niepaństwowe, umotywowane ideologicznie działania polegające na stosowaniu z premedytacją bezprawnej przemocy fizycznej lub psychicznej w celu ultymatywnego, w warunkach publicznego rozgłosu i przerażenia, wymuszenia na decydentach określonych korzyści politycznych, społecznych lub ekonomicznych”. Próby definiowania terroryzmu, jak dotychczas, nie doprowadziły do przyjęcia uniwersalnej w swej treści i zasięgu instytucjonalnego obowiązywania jednolitej definicji. Sytuacja ta wynika ze złożoności i dynamiki przeobrażeń zjawiska oraz partykularyzmu poszczególnych środowisk politycznych, sił bezpieczeństwa, a także badaczy eksponujących reprezentowane dyscypliny naukowe. Z uwagi na niezwykle wysoką szkodliwość społeczną terroryzmu zwłaszcza jego zorganizowanej i transgranicznej postaci podlega on powszechnemu potępieniu jako zbrodnia, której nie mogą usprawiedliwiać żadne powody czy okoliczności. Jesteśmy zobowiązani do zwalczania terroryzmu legalnymi środkami, skoordynowanymi siłami i adekwatnymi sposobami uzyskując w ten sposób moralną przewagę nad skrytobójczymi działaniami terrorystów. Walka z terroryzmem prowadzona jest w układzie asymetrycznym utrzymującym się nie tylko z przyczyny nierównowagi potencjałów militarnych, ale również z odmiennych systemów wartości oraz z nieprzestrzegania przez terrorystów zasad i zwyczajów uznawanych przez cywilizowane narody.
Terroryzm nie jest sygnowany przez państwo rozumiane jako oficjalny podmiot stosunków międzynarodowych (lęk przed nieuchronnymi sankcjami międzynarodowymi), co nie wyklucza wykorzystywania, inicjowania przez nie działań terrorystycznych w zakamuflowanej formie. Najczęściej z woli jego władz czynią to służby specjalne lub sponsorowane organizacje terrorystyczne. Przestępstwa terrorystyczne mają charakter umyślny, dokonywane są celowo – zgodnie ze stworzoną dla potrzeb realizujących go ludzi ideologią. Towarzyszy temu rozwaga (przy wyborze sposobu działania) oraz kalkulacja dotycząca typowania obiektu zamachu i oczekiwanych efektów bezpośrednich, a przede wszystkim następczych, docelowych (psychoza strachu, zwątpienia w ochronę i wreszcie uległości) odpowiednio nagłośnionych, rozpropagowanych. Stosując przemoc terroryści stawiają swoim adresatom ultimatum oparte o wyartykułowane przez nich żądania i eskalację bezprawnych czynów.
Proporcjonalne i skuteczne przeciwdziałanie terroryzmowi możliwe jest wówczas, gdy dysponujemy rzeczywistą wiedzą o motywacjach terrorystów, o ich potencjale realizacyjnym i wynikających z niego sposobach działania oraz o strukturze organizacyjnej i formach wzajemnego oddziaływania (hierarchizacja, łączność, finanse). Bardzo ważne jest poznanie zbrodniczych zamierzeń (obiekt, miejsce, czas i zastosowane środki) zamachowców. Charakterystyka aktywności terrorystycznej uwzględniająca wymienione wyróżniki dostarcza nam informacji niezbędnych do planowania stosownych działań zaradczych klasyfikowanych jako anty lub kontrterrorystyczne. Profesjonalne definiowanie terroryzmu wpływa na trafne identyfikowanie, wykrywanie zdarzeń terrorystycznych, natomiast miarodajna charakterystyka, rozpoznanie ułatwia nam ich neutralizację.