Dziecko sześcioletnie w szkole

Tom „Chowanny” pod redakcją Katarzyny Krasoń mieści artykuły skupione wokół tematyki unowocześniania siebie, rozumianego jako autokreacja i ekspresja twórcza, wzbogacone o zagadnienia z obszaru edukacji artystycznej. Kolejne teksty, zgrupowane w czterech częściach, ukazują aspekty teoretyczne i empiryczne zapowiedzianej tytułem tematyki, dlatego też zainteresowani tomem mogą być nie tylko pedagodzy i studenci pedagogiki, ale także ludzie sztuki oraz animatorzy działań artystycznych dzieci i młodzieży.

Red. naczelna Ewa Syrek, redaktor części monograficznej Teresa Wilk Część monograficzna tomu ("Proces rewitalizacji społecznej – perspektywa kulturowo-edukacyjna"), poświęcona jest zagadnieniom rewitalizacji społecznej, postrzeganej jako proces odbudowy pożądanych wartości, struktur funkcjonujących w przeszłości, decydujących w istotnej mierze o pomyślności życia jednostek i grup społecznych. Proces ów jest kategorią pragmatyczną utrwalającą więzi społeczne, wzajemne relacje oraz korygującą postawy. W poszczególnych tekstach Autorzy, w wybranym obszarze tematycznym, ukazali możliwości i przesłanki do kreowania warunków umożliwiających realizację indywidualnych i społecznych potrzeb. Wspomniany proces doskonale wpisuje się w budowanie/kształtowanie poczucia tożsamości lokalnej/regionalnej i narodowej oraz w kreowanie identyfikacji z lokalną społecznością i środowiskiem. Rewitalizacja społeczna to doskonałe narzędzie rozwiązywania problemów społecznych. Autorzy poszczególnych opracowań podejmują analizy tematyczne, wskazując realne szanse powodzenia podejmowanych procesów naprawczych poprzez działania edukacyjne, w tym edukację regionalną, międzykulturową i językową. Istotnym czynnikiem usprawniającym ową edukację, a tym samym proces rewitalizacji jest kultura i sztuka. Wybrane i zaprezentowane przez Autorów obszary tematyczne czytelnie potwierdzają zasadność i konieczność zaimplikowania rewitalizacji społecznej w przestrzeni codziennego życia. Na część tekstów rozproszonych tomu składają się artykuły rozważające tematykę zdrowia w kontekście ludzkiego potencjału, twórczej rewitalizacji grup faworyzowanych, postrzegania ojcostwa przez osoby uwięzione, społecznych konsekwencji upadku komunizmu, charakteru obecności edukacji w dyskursie prasowym, specyfiki przedstawiania elementów systemu edukacyjnego w środkach masowego przekazu, warsztatu mediacyjnego oraz poniżania wychowawców przez wychowanków.

Część monograficzna tomu 1/2018 „Chowanny” pod redakcją Aliny Budniak została zatytułowana Perspektywy edukacji małego dziecka w kontekście zmian oświatowych. Treści zawartych tu rozważań odnoszą się do kształtu, celów, zakresu, przebiegu i znaczenia edukacji małego dziecka; stanowią głos w dyskusji i wyraz troski o jej stan w trakcie bezustannie trwających szkolnych reform. Z jednej strony ogromny rozwój zakresu wiedzy merytorycznej, łatwość dostępu do różnych źródeł informacji, przemiany celów i ideałów wychowania na przestrzeni lat, rozwój wiedzy psychologicznej i pedagogicznej na temat możliwości uczenia się dzieci, a z drugiej kilkukrotne zmiany podstaw programowych, zasad organizacji kształcenia w szkołach, narzucenie obowiązku szkolnego dla dzieci sześcioletnich, a następnie odstąpienie od niego, ekspansywna działalność wydawnictw oferujących szkolne podręczniki i liczne materiały edukacyjne, sukcesywne wprowadzenie jednolitego („rządowego”) zestawu podręczników dla klas początkowych, a po ledwie kilku latach rezygnacja z niego – to zaledwie parę przykładów ciągłego dokonywania zmian, często bez możliwości sprawdzenia efektów dopiero co podjętych działań. O ile poszukiwanie lepszych, bardziej efektywnych metod edukacji, atrakcyjnych dla dzieci, odpowiadających ich potrzebom sposobów działania jest zadaniem koniecznym każdego nauczyciela, o tyle ilość narzucanych zmian, ich często chaotyczne wprowadzanie, brak możliwości i czasu do właściwego przygotowania się do nowych zadań mogą wywoływać niepokój, zagubienie i dezorganizację pracy szkoły i nauczycieli. Przedstawione w części monograficznej postulaty wskazują na konieczne uzupełnienie zagadnień programowych czy działań nauczycieli w sytuacji permanentnych przeobrażeń i przebudowy systemu oświaty.

Dział tekstów rozporoszonych tomu 1/2018 tematycznie odnosi się m.in. do takich zagadnień, jak nadzór pedagogiczny, postawy rodzicielskie, otwartość na karierę międzynarodową młodych dorosłych, wizerunek starości i osób starszych czy płciowość.

Książka podejmuje temat wykorzystania w poezji wielkiej metafory ŻYCIE TO SZKOŁA. W celu możliwie szerokiego ujęcia tytułowego problemu w publikacji przywołano kilkaset wierszy i tekstów piosenek autorstwa kilkudziesięciu twórców — od utworów z dwudziestolecia międzywojennego, stanowiących istotną tradycję dla późniejszych ujęć, po tomiki reprezentantów roczników dziewięćdziesiątych. Pierwsza część, Etapy, poświęcona została sposobom użycia metafory szkoły w poezji dwóch okresów: lat 1945-1989 i po roku 1989. Chronologiczne ujęcie pozwala ukazać międzypokoleniowe podobieństwa i różnice w wykorzystaniu szkolnych elementów w funkcji metaforyzującej. W części drugiej (Tematy) zaprezentowano elementy szkolnej rzeczywistości (przybory, typy szkół i etapy edukacji, nauczycieli i uczniów, rozkład zajęć, sposoby kontroli osiągnięć), które budują metafory, umożliwiając zwerbalizowanie w poezji wielu doświadczeń egzystencjalnych (miłości i śmierci, przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, poznania samego siebie czy Innego). Zarówno ponadczasowość szkoły jako wielkiej metafory, jak i zmieniające się z czasem strategie metaforyzacji składają się na wielofunkcyjność tego rodzaju twórczych praktyk, które pozwalają uchwycić liczne aspekty życia.

Książka jest analizą dotychczas podejmowanych badań poświęconych samotnemu rodzicielstwu oraz analizą procesu socjalizacji jako istotnego czynnika warunkującego rolę kobiety-matki w rodzinie. Ponadto prezentuje ona wyniki badań przeprowadzonych przez autorkę publikacji drogą wywiadu wśród samotnych matek znajdujących się w różnych sytuacjach życiowych. W efekcie przeprowadzonych badań wygenerowana została teoria klasyfikująca i opisująca przyczyny, które sprawiają, że wiele samotnych matek nie usamodzielnia się ekonomicznie oraz mieszkaniowo i coraz mocniej uzależnienia się od szeroko zakrojonych działań pomocowych. Dokonano także typologizacji samotnych matek korzystających obecnie bądź w przeszłości ze zróżnicowanych świadczeń systemu pomocowego oraz opisano strategie działania kobiet w życiu codziennym. Istotne było także wskazanie czynników umożliwiających kobietom samotnie wychowującym dzieci uzyskanie jednostkowej niezależności oraz pełne uczestnictwo społeczne. Interpretatywny charakter badań jest swoistym novum w odniesieniu do podjętej w publikacji tematyki i tym samym z innej niż dotychczas perspektywy ukazuje kwestię samodzielności życiowej samotnych matek lub też ich zależności od szeroko pojmowanych form pomocy i wsparcia. Tak ujęte i zrealizowane badania wpisują się w problematykę pedagogiki społecznej i przyczyniają się do jej rozwoju.
Specyficzne ujęcie samodzielności życiowej kobiet samotnie wychowujących dzieci w kontekście ich dostępu do zasobów oraz umiejętności i wykorzystania pozwoliło wyłonić czynniki umożliwiające podjęcie działań zmierzających do maksymalnego usamodzielnienia tej grupy społecznej.
Publikacja skierowana jest przede wszystkim do: naukowców podejmujących problematykę wychowania dzieci i młodzieży w środowisku rodziny niepełnej, naukowców wykorzystujących w badaniach teorię ugruntowaną jako metodę zbierania i analizy materiału badawczego, pracowników szeroko rozumianych służb pomocowych pracujących z nie w pełni samodzielnymi matkami wychowującymi dzieci, pedagogów szkolnych, kuratorów, a także studentów kierunków pedagogicznych.

Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania to podręcznik stanowiący kompendium wiedzy na temat:

• Rozwoju biologicznego człowieka. Czytelnik znajdzie tu charakterystykę rozwoju fizycznego, motorycznego oraz psychicznego i psychoseksualnego człowieka. W tej części opisano także potrzeby biologiczne człowieka i sposoby ich zaspokajania, opisano przebieg rytmów biologicznych.
• Zdrowia i wybranych problemów zdrowotnych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Autorzy przedstawili tu zagadnienia zdrowia oraz czynników je warunkujących, scharakteryzowali sytuację zdrowotną dzieci i młodzieży, opisali wybrane problemy zdrowotne na wczesnych etapach życia oraz możliwości podejmowania działań profilaktycznych.
• Stanu zdrowia oraz ochrony i promocji zdrowia nauczycieli. W tej części podano charakterystykę społeczno-demograficzną nauczycieli w Polsce oraz specyficzne wyzwania i zagrożenia dla zdrowia, które wiążą się z wykonywaniem tego zawodu. Szczegółowo opisano wybrane problemy zdrowia fizycznego i psychicznego oraz działania podejmowane dla ochrony i promocji zdrowia nauczycieli.
• Środowiska i organizacji pracy szkoły. Autorzy opisali w tej części środowisko społeczne szkoły, wybrane elementy środowiska fizycznego oraz organizację pracy i życia szkoły w tych aspektach, które mają związek ze zdrowiem.
• Profilaktyki oraz promocji zdrowia w szkole i przedszkolu. Ostatnią część podręcznika poświęcono możliwościom przeciwdziałania problemom zdrowotnym i zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży oraz działaniom w zakresie promocji zdrowia, w tym tworzeniu przedszkola i szkoły promującej zdrowie.