Filologia Lekcja Wolności. Antologia Rosyjskich Tekstów Naukowych

Janusz Sławiński jest uważany za jednego z najważniejszych, bo najbardziej wpływowych i oryginalnych przedstawicieli polskiej wiedzy o literaturze ostatniego półwiecza. Książka jest próbą analizy dyskursu teoretycznoliterackiego konstruowanego w tekstach badacza. Dyskurs ten autorka ujmuje jako zespół specyficznych praktyk argumentacyjnych i perswazyjnych, które odpowiadają za kształt i naukowy sukces jego koncepcji teorii literatury. Teoria nie jest tutaj uniwersalnym systemem reguł, ale dynamicznym procesem oraz przejawem twórczego i analitycznego sposobu myślenia autora Koncepcji języka poetyckiego awangardy krakowskiej.

Zbiór badań, który tu prezentujemy, jest owocem umysłowej i ludzkiej wspólnej drogi twórczej, na którą wkroczyliśmy dziesięć lat temu wraz z profesor Hanną Dziechcińską. To ona przedstawiła niektórym włoskim przyjaciołom, tym, którzy brali udział w stworzeniu tej książki, pomysł konferencji poświęconej swojej koncepcji komparatystyki: komparatystyki – jak chętnie powtarzała – która nie byłaby wyłącznie samym poszukiwaniem źródeł czy wpływu pewnego autora na drugiego, pewnej epoki na drugą czy pewnego kraju na drugi, lecz raczej stanowiłaby system idei, motywów, impulsów literackich i kulturalnych, które pokazałyby relacje między różniącymi się od siebie systemami literackimi, a jednocześnie swoistość ich funkcji w różnych obszarach kulturalnych i okresach.

Publikacja dokumentuje podstawy teoretyczne i koncepcyjne założonego przez wybitnego reportażystę Marka Millera Laboratorium Reportażu, działającego przy Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Omówiono w niej status reportażu jako praktyki i formy dziennikarskiej oraz dziennikarsko-literackiej, metodykę pracy reportażysty, a także uczestnika warsztatów twórczych i badawczych. Podkreślono związki dziennikarstwa z literaturą beletrystyczną, filmem i teatrem oraz badaniami z zakresu nauk społecznych i humanistycznych.

John Bryant (ur. 1949), literaturoznawca i edytor, profesor emeritus Hofstra University i współzałożyciel Digital Research Center at Hofstra University; redaktor (1990–2003) „Melville Society Extracts”, założyciel i redaktor (1999–2014) periodyku „Leviathan. A Journal of Melville Studies and of the Melville Electronic Library”; wieloletni członek oraz prezes (2016) Melville Society, laureat Distinguished Editor Award przyznawanej przez Council of Editors of Learned Journals (2015). Bryant poszukuje rozwiązań, które poszerzają zastosowanie narzędzi filologicznych i rozwijają edukację dzięki wykorzystaniu technologii cyfrowej. Wynikiem jego badań są rozprawy poświęcone teorii tekstu, m.in. The Fluid Text (2002), Melville Unfolding (2008), pionierskie edycje i projekty cyfrowe: H. Melville, Typee. A Fluid Text Edition (https://rotunda.upress. virginia.edu/melville/default.xqy, 2006), Melville Electronic Library. A Critical Archive (https://melville.electroniclibrary. org/archive.html, od 2009), a także TextLab, narzędzie do edycji płynnego tekstu (https://melville.electroniclibrary.org/textlab.html).

Książka jest wszechstronnym kompendium wiedzy praktycznej dla dramatopisarzy i scenarzystów. Zawiera ponad 60. unikalnych i przetestowanych przez Autora ćwiczeń warsztatowych z zakresu kreowania bohatera, budowania scen i rozwoju wydarzeń podczas pracy nad scenariuszem filmowym bądź fabułą dramatu. Korzystając ze swojego bogatego doświadczenia i niespotykanego wyczucia praktyki scenicznej, Autor proponuje ćwiczenia pobudzające wyobraźnię i kreatywność, a ich struktura sprawia, że stanowią niejako symulację prawdziwego warsztatu dramatopisarstwa.
Z podręcznika można korzystać w dowolnej kolejności – ćwiczenia są od siebie niezależne, a czytelnik może pracować nad dowolnie wybranym zagadnieniem. Ćwiczenia zostały podzielone na trzy stopnie odpowiadające kolejnym etapom pracy nad tekstem, dodatkowo w każdym ćwiczeniu znajdziemy praktyczne wskazówki, sugestie i podsumowania.
Książkę wzbogaca słownik najważniejszych terminów i opis 20 najczęstszych problemów towarzyszących pracy nad tekstem wraz z sugerowanymi sposobami ich rozwiązywania.

Porusza zagadnienia podstawowe dla teorii literatury
Analizuje wpływ zmian w sposobie komunikowania na status i funkcje społeczne literatury
Omawia związki literatury z innymi dziedzinami sztuki i nauki
Opisuje relacje między literaturą a dyskursami nieliterackimi
Prezentuje sposoby wykorzystania transdyscyplinarnych metod badawczych do analizy dzieł literackich i tekstów kultury

Podręcznik polecamy studentom kierunków filologicznych do zajęć z teorii literatury oraz kulturoznawcom, a także nauczycielom języka polskiego.