Laboratorium Reportażu Metoda praktyka wizja

Teoria trzech postaw autobiograficznych wyrosła ze studiów nad pograniczem powieści i prozy niefikcjonalnej. W postawie świadectwa autor przedstawia siebie w sposób epicki na tle środowiska. W wyznaniu skupia się jak w liryce na życiu wewnętrznym. W postawie trzeciej jak w dramacie wciąga czytelnika w dialog, grę, wyzywa na pojedynek. Uniwersalny charakter trzech postaw wynika z ugruntowania w trzech funkcjach mowy opisanych przez Karla Bühlera, znanych już antycznym podręcznikom retoryki, które rozróżniają przedstawianie rzeczywistości, wyrażanie nadawcy i apelowanie do odbiorcy. Wszystkie postawy są zawsze obecne w tekstach autobiograficznych, zwykle jednak dominuje jedna, decydując o charakterze utworu. Część pierwsza książki prezentuje teorię. Druga dotyczy obszaru, w którym przeważa wyznanie. Te niedoceniane wcześniej utwory zasługują na nazwę autobiografii duchowej. Trzecia część odnosi się do ważnej w polskiej tradycji postawy świadka. Masowe migracje wieku XX spowodowały powstawanie świadectw wpisywanych w konkretne autobiograficzne miejsca. Postawa świadka bywała też odnoszona do dylematów moralnych historii ujmowanych jako wyzwanie wobec czytelnika. O tym mowa jest w części czwartej.
Wszystkie teksty autobiograficzne można wpisać w trójkąt trzech postaw, ale nie każda interpretacja literatury dokumentu osobistego musi się do nich odnosić. Poza nimi funkcjonują inne możliwości, przedstawione w części piątej. Zwłaszcza rozdział ostatni, napisany po latach, zamieszczam w poczuciu, że otwiera się na inne rejony. Trójkąt trzyma się mocno (jak mam nadzieję), ale praca nad problematyką autobiografii pozostaje
dziełem w toku.

„Doskonalenie dobrego scenariusza” („Making a Good Script Great”) to jeden z najpopularniejszych podręczników dla scenarzystów na świecie. Książka przeprowadza czytelnika przez cały proces pisania scenariusza, proponując konkretne metody, które pomogą stworzyć tekst bardziej zwarty, wyrazisty i atrakcyjny dla potencjalnych nabywców. Debiutantów wprowadza w tajniki zawodu, a profesjonalistom pomaga uporządkować techniki, którymi posługują się intuicyjnie. Stanowi też przydatne narzędzie przy poprawianiu scenariusza - pomoże przeanalizować i rozwiązać problemy oraz wrócić na właściwą drogę. A wszystko na przykładach zarówno z klasyki kina, jak i filmów z ostatnich lat.

Na przełomie XX i XXI wieku określenie „tożsamość” zaczęło w Polsce znaczyć na wiele nowych sposobów. Choć tradycyjne wzory myślenia o narodzie z ich romantycznymi motywami wciąż mają się dobrze, w przestrzeni publicznej pojawiły się nieznane dotąd zjawiska. To właśnie one wzbudziły zainteresowanie autorów tej książki. Najważniejszym jest zapewne zmiana otoczenia komunikacyjnego, Nowe techniki przekazu – wśród nich Internet – tworzą możliwości, w których zbiorowe i indywidualne identyfikacje kształtują się inaczej niż dotychczas. Z propozycji wywodzących się z dwudziestowiecznego pojmowania tożsamości zajęliśmy się tymi, które dostrzegają nową sytuację i starają się na nią odpowiedzieć. Interesują nas także zjawiska zupełnie nowe, takie jak narracje nie-politycznych emigrantów po roku ’89, fenomen literatury miejsca, zagadnienia gender i ich związek z tożsamością czy wreszcie tak silne we współczesnej kulturze zainteresowanie subwersją istniejących wzorów identyfikacji. Wszystko to składa się na tytułowe „gry o tożsamość w czasach wielkiej zmiany”, której wszyscy jesteśmy świadkami. Tomasz Żukowski

Studia zawarte w niniejszym zbiorze poświęcone są kwestii odradzania się mitów w literaturze powszechnej XX i XXI wieku. Ich autorzy, analizując najciekawsze reinterpretacje najbardziej znanych mitów, poszukują odpowiedzi na kilka kluczowych pytań: dlaczego mityczne historie wciąż inspirują pisarzy, w jaki sposób mity funkcjonują w dziełach literackich i czy współczesna literatura, stawiająca pod znakiem zapytania tradycyjne przesłanie mitycznych opowieści, jest rzeczywiście, jak twierdzą niektórzy badacze, przestrzenią palingenezy mitu.

Porusza zagadnienia podstawowe dla teorii literatury
Analizuje wpływ zmian w sposobie komunikowania na status i funkcje społeczne literatury
Omawia związki literatury z innymi dziedzinami sztuki i nauki
Opisuje relacje między literaturą a dyskursami nieliterackimi
Prezentuje sposoby wykorzystania transdyscyplinarnych metod badawczych do analizy dzieł literackich i tekstów kultury

Podręcznik polecamy studentom kierunków filologicznych do zajęć z teorii literatury oraz kulturoznawcom, a także nauczycielom języka polskiego.

Złych ludzi, a niewątpliwie tacy istnieją, i to – jak się zdaje – w pokaźnej liczbie, nie sposób zidentyfikować w akcie pobieżnego oglądu i trzeba tu zawsze zapuścić się w labirynt ciemnych uliczek. W pewnych sytuacjach społeczno-politycznych, a są to zawsze sytuacje przyzwolenia na czynienie zła, nie trzeba ich szukać, gdyż sami się ujawniają, wychodzą z cienia. Blagier, „cwaniak”, oszust, złodziej, kanciarz jedynie psują cywilizację. Mają swój unikalny świat, język, zwyczaje, prawa, które są często niezrozumiałe dla ludzi „prawych”. Linia podziału przechodzi przez sam środek dziesięciorga przykazań. Pierwsze pięć wyznacza sferę zagrożenia danej cywilizacji, kolejne pięć – sferę jej nieusuwalnej niedoskonałości. W piśmiennictwie polskim można znaleźć utwory, będące mniej lub bardziej fortunną próbą penetracji strefy cienia. „Złodziejski nurt” prozy przedwojennej jest odkrywczy i urzekający. Pomogą one przybliżyć postać złodzieja. Wiedza o nim i jego środowisku może okazać się bezcenna, bo „potwory zawsze krążyć będą po obrzeżach wielkich miast, zamieszkałych przez ludzi normalnych”.