Gry O Tożsamość W Czasach Wielkiej Zmiany

Tytuł niniejszej rozprawy określa dwa obszary złożonych i wielowątkowych problematów dotyczących charakteru obecności tragedii Jeana Racine’a w epoce polskiego oświecenia. Kobieca dusza, czułość serca i sentymenty to symboliczna zapowiedź rozważań poświęconych charakterystycznym dominantom semantycznym rasynowskiej estetyki i koncepcji tragedii, szczególnie popularnych wśród polskich admiratorów sztuki autora Fedry czy Andromachy. Drugi obszar tematyczny: o polskim oświeceniowym czytaniu tragedii Jeana Racine’a, określa główną drogę, dzięki której niedościgły wzorzec klasycystycznej tragedii francuskiej zaczyna powoli przenikać w polski oświeceniowy pejzaż ciągle jeszcze głębokiej „niedojrzałości”, „małości w tragicznej dziedzinie”.

„Książka ta, o szerokich walorach poznawczych, nowatorska w założeniach metodologicznych, w sposobie prowadzenia dialogu z tekstami dramatycznymi i ich bohaterkami, z pewnością zyska zainteresowanie badaczy epoki oświecenia oraz stanie się lekturą obowiązkową wykładowców literatury i jej miłośników”. (prof. dr hab. Irena Kadulska)

Izabela Gawrońska-Meler – doktor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki. Członkini Międzynarodowego Naukowego Towarzystwa Badań Teatru, Literatury i Baletu. Autorka wielu artykułów dotyczących twórczości Jeana Racine’a oraz polskiej i francuskiej tragedii klasycystycznej. Zarówno w pracy badawczej, jak i dydaktycznej stara się korzystać z wiedzy i doświadczenia wyniesionego z „seminarium romantycznego” profesor Marii Janion.

Publikacja niniejsza gromadzi materiały XXXII Konferencji Teoretycznoliterackiej zorganizowanej przez Katedrę Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Instytutu Polonistyki UJ oraz Pracownię Poetyki Historycznej Instytutu Badań Literackich PAN pt. Narracja i tożsamość. Współczesne problemy antropologii literatury. W tomie drugim publikacji, Antropologiczne problemy literatury, zgromadzone zostały studia skoncentrowane na badaniach problematyki antropologicznej w literaturze i w literaturoznawstwie (tzn. przede wszystkim w teorii, historii oraz interpretacji literatury).

Książka wskazuje na najważniejsze zagadnienia związane z badaniem kultury i literatury popularnej - łączy rozważania teoretyczne z praktycznymi analizami. Narzędziami są filologia, filozofia i retoryka (w rozsądnych proporcjach). Wśród analizowanych twórców odnajdziemy Stanisława Lema, J.R.R. Tolkiena, E.T.A. Hoffmana (wciąż zaskakuje i niepokoi!), ale i Zbigniewa Herberta, Davida Webera, Terry’ego Pratchetta oraz autorów powieści kryminalnych. To próba pokazania, że podział na literaturę wysoką i niską jest dziś nieaktualny, a tak zwana literatura popularna trafnie opisuje i diagnozuje problemy współczesnego świata. A także - kształtuje nasze tegoż świata postrzeganie. "Niepopularnie o popularnej" to pierwsza część rozważań, których kontynuację stanowi książka "Filologia - Filozofia - Retoryka". Jakub Z. Lichański (ur. 1946) - prof. zw., prof. em. na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Zainteresowania naukowe: retoryka, literatura i kultura popularna, emigracja, cenzura w PRL, polska publicystyka XX i XXI wieku. Autor m.in. książek: „Wtajemniczenia i refleksje. Szkic monograficzny o Janie Parandowskim” (1986), „Opowiadania o... krawędzi epoki czasów Johna Ronalda Reuela Tolkiena, czyli metafizyka, powieść, fantazja” (2003), „Retoryka: Historia - Teoria - Praktyka” (2007), „W poszukiwaniu najlepszej formy komunikacji, czyli dlaczego wciąż jest nam potrzebna retoryka” (2017). Redaktor polskiego wydania „Retoryki i krytyki retorycznej. Kompendium krytycznego” (2012). Należy do grona autorów haseł w „Historisches Wörterbuchder Rhetorik” (1992–2012). Redaktor naczelny kwartalnika „Forum Artis Rhetoricae”.

Słownik adresowany jest do uczniów i nauczycieli, studentów kierunków humanistycznych i każdego, kto pragnie doskonalić swoje kompetencje literackie. Znaleźć w nim można wytłumaczenie pojęć, bez których nie sposób dziś rozprawiać o osobliwościach sztuki pisarskiej - nie tylko dawniejszej, ale i całkiem nowej.

Porusza zagadnienia podstawowe dla teorii literatury
Analizuje wpływ zmian w sposobie komunikowania na status i funkcje społeczne literatury
Omawia związki literatury z innymi dziedzinami sztuki i nauki
Opisuje relacje między literaturą a dyskursami nieliterackimi
Prezentuje sposoby wykorzystania transdyscyplinarnych metod badawczych do analizy dzieł literackich i tekstów kultury

Podręcznik polecamy studentom kierunków filologicznych do zajęć z teorii literatury oraz kulturoznawcom, a także nauczycielom języka polskiego.

Niniejsza monografia jest już drugim tomem, który poświęcamy badaniom nad problematyką wzajemnych zależności pomiędzy tekstem a kulturą. Problematyka tomu – w odróżnieniu od pierwszej książki – skoncentrowana jest wokół trzech podstawowych zagadnień. Pierwsze dotyczy badawczych paradygmatów metodologicznych, drugie – ujmowania tekstu jako produktu kultury narodowej, trzecie skupia się wokół problemu przekładu – tekstu „między kulturami”.