Obraz płynny Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki

Drugi tom (Nie)chcianej tożsamości jawi się jako ważny i śmiały w kontekście dyskusji toczonych obecnie w nauce i publicystyce. Całość dotyczy wielorakich procesów konstruowania tożsamości, tych Innych, często obcych, które nie mają mandatu patriarchalnego i homogenicznego kulturowo społeczeństwa, a domagają się własnej reprezentacji w dziełach i tekstach kultury. Problemy „stabuizowanej” przeszłości, uchodźctwa, odrzucenia i wstydu, treści zastygłych w podświadomości, często powiązanych z wykluczeniem ze względu na odmienność etniczną, płciową, religijną czy narodową, tworzą trzon dla prowadzonych tu dyskusji teoretycznych i artystycznych. Zawarte w tomie artykuły to przede wszystkim historie, które wskazują na dokonane unieważnienia zarówno w sferze realnej, jak i symbolicznej. Ich intensywność (ale i bezwzględność przekazu) jest niezbędna, by mogły wybrzmieć tak mocno i tak głośno, jak to tylko możliwe.

Sztuka współczesna jest świadectwem kreatywności, różnorodności i dynamiki naszych czasów. Chociażby dlatego powinniśmy ją zachować. Ale jak? Dzieło przestało być jedynie fizycznym „obiektem”, stało się hybrydą znaczeń, relacji i procesów, przekraczając utarte reguły. Przewartościowaniu uległy też kwestie autorstwa, reprodukcyjności i trwałości. Teoria i praktyka konserwatorska, wypracowywane na potrzeby sztuki dawnej, są niewystarczające. Najbardziej radykalną sztuką, której to dotyczy, jest sztuka instalacji – owo tytułowe „duże dzieło sztuki” (pierwsza słownikowa definicja, Oxford 1969). Czy dzieło, w którym wymienia się niektóre bądź wszystkie „oryginalne” elementy, jest jeszcze tym samym dziełem? Kto i jak ma prawo to robić? Jak traktować replikę, rekonstrukcję, czy emulację? Co zrobić, by tak kompleksowe realizacje pozostały autentyczne i co to oznacza? W książce określono, jak autentyzm warunkował wartość dzieł sztuki i formę ich zachowania dawniej i dziś. Opisano, czym jest sztuka instalacji, jej genezę, historię i charakter. To próba odpowiedzi na pytania, dlaczego i w jaki sposób zachować sztukę współczesną, z nakreśleniem podstaw teoretycznych, nowatorskich metod badawczych oraz podaniem konkretnych strategii opieki i konserwacji.

MUZEOLOGIA. Teoria - praktyka - podręczniki. Tom 5

Florencja – muzeum. Miasto i jego sztuka w oczach polskich podróżników ukazuje ponad 50 relacji skreślonych przez polskich podróżników, którzy odwiedzali Florencję na przestrzeni lat 1540-1825. Wyciągnięte z przepastnych archiwów rękopiśmienne diariusze z podróży autorstwa staropolskich dyplomatów, księży, szlachty i studiującej młodzieży tworzą fascynującą opowieść o mieście, jego mieszkańcach, mecenasach i artystach, a przede wszystkim o tym jak postrzegali ich nasi rodacy przez trzy stulecia, co ich zachwycało, i co krytykowali. Jest to szczególny przewodnik po „polskiej Florencji”, który jak wehikuł czasu przenosi czytelnika w czasy odległe ukazując ich kulturę, sztukę i obyczaje pokazując jednocześnie jak florencki gust przenikał do świadomości podróżnika i jak na niego oddziaływał.

Skąd się wzięła opera? Czy pierwotnie była ona sztuką dworską, czy rozrywką gawiedzi? W jakich opałach znajdowali się najwybitniejsi kompozytorzy? Czy nuty można zapisać w testamencie? Kto mógł zarzucić Mozartowi nadmiar nut w kompozycji? Skąd się wziął reżyser w operze? Kto zarzucił Mozartowi zbyt dużą liczbę nut? Jak brzmiał anielski głos trzeciej płci? Kiedy na scenie pojawiła się nagość? Czym jest opera w świecie współczesnej polityki? Na te i wiele innych pytań znajdziecie odpowiedzi w tej książce. Jacek Marczyński snuje pasjonującą opowieść o historii opery, prezentując temat w popularny, przystępny sposób. Całość składa się z gawęd o wybitnych kompozytorach, artystach, o narodzinach opery i przełomach w tym gatunku muzyki. O jego fenomenie i niesłabnącej popularności.
Bohaterami poszczególnych rozdziałów są przede wszystkim najważniejsi kompozytorzy w historii opery. Sylwetki wielkich ludzi opery ukazano na tle obyczajowo-politycznym: wydarzeń epoki, zainteresowań publiczności itd. Poznajemy ich pasje, miłości, przyjaźnie, słabości, rozterki. Opowieść uzupełniają wątki poświęcone najciekawszym współczesnym zjawiskom i artystom operowym: reżyserom, dyrygentom, śpiewakom.
Książka jest przeznaczona dla miłośników muzyki klasycznej: zarówno znawców, jak i osób, które chciałyby zbliżyć się do fascynującego świata opery.
„Francesca Cuzzoni, znana z pięknego głosu, ale i z trudnego charakteru, przyjechała do Londynu w pierwszych dniach 1723 r., zaproszona przez Georga Friedricha Händla, który skomponował nową operę Ottone, król Germanii. Niestety, kapryśnej Włoszce nie spodobała się aria jej bohaterki, bo przypominała zwykłą piosenkę, nie dawała pola do popisu efektownymi trylami. Stanowczo odmówiła więc jej zaśpiewania, ale Händel nie znosił sprzeciwu. Otworzył okno, chwycił wiotką Francescę i krzyknął, że jeśli natychmiast nie zaśpiewa tego, co skomponował, wyrzuci ją na ulicę. Przestraszona Cuzzoni uległa i więcej się nie sprzeciwiała. Przynajmniej do premiery, potem znów stała się gwiazdą”.
Fragment tekstu

Dwujęzyczna publikacja wydana we współpracy z Ambasadą Włoską oraz Włoskim Instytutem Kultury dla uczczenia setnej rocznicy odnowienia polsko-włoskich stosunków dyplomatycznych (1919-2019).

Teksty znakomitych autorów włoskich (tłumaczone na polski) i polskich (tłumaczone na włoski) zostały podzielone na dwie części: "Dyplomacja, gospodarka, historia" oraz "Sztuka, film, literatura, teatr". Pozwala to prześledzić związki polsko-włoskie w różnych dziedzinach, poczynając od tłumaczenia i wystawiania włoskich dramatów na polskich scenach teatralnych, a kończąc na historii współpracy z marką Fiat. Nie zabrakło również refleksji nad relacjami polsko-włoskimi w trudnym okresie dwudziestolecia międzywojennego i drugiej wojny światowej. Wyjątkowo wybrzmiewa w tym kontekście tekst o Vincenzo Mario Palmierim, włoskim anatomopatologu i członku międzynarodowej komisji, która w 1943 r. badała zbrodnię katyńską.

Tom nie tylko dla italofilów, ale dla wszystkich zainteresowanych historią XX wieku i problematyką stosunków międzynarodowych.

******

Italy and Poland (1919-2019). The centenary of joint fascinating journey

Bilingual volume published in cooperation with the Embassy of Italy in Poland and with the Italian Institute of Culture to celebrate the centenary of the Italian-Polish diplomatic relations (1919–2019).

Texts by the renowned Italian and Polish authors (translated from Italian to Polish or vice versa) are divided into two parts: “Diplomacy, economy, history” and “Art, film, literature, theatre”. Such division allows to follow the Polish-Italian bonds in different fields, from translation and performance of the Italian tragedies on the Polish stages, to cooperation with the FIAT company. There is also reflection on the Polish-Italian relations in the difficult interwar period and during the Second World War. In this context one text has exceptional significance - that of Vincenzo Mario Palmieri, Italian anatomic pathologist and a member of the international commission that examined the Katyń massacre in 1943.

The volume not only for the Italophiles but also for all those interested in the history of the 20th century and in the issues of the international relations.

Książka Katarzyny Matul poświęcona I Międzynarodowemu Biennale Plakatu, które miało miejsce w Warszawie w 1966 roku jest interesującą monografią wydarzenia. Biennale mając wielkie znaczenie dla środowiska polskich plakacistów wpisywało się w szerszą politykę kulturalną Polski okresu późnego Gomułki. Odwilż już odeszła a zbliżał się rok 1968. Polska szkoła plakatu, o której wiele mówiono, stała się teraz materiałem eksportowym polskiej kultury. Ona też otwierała drogi i umożliwiała kontakty polskich artystów z czołówką twórców na świecie. Tak powstało Biennale Plakatu, takie były jego początki. O tym wszystkim z precyzją badacza i pasją historyka sztuki opowiada autorka.

prof. dr hab. Andrzej Turowski