Wolne dzieci Jak zabawa sprawia, że dzieci są szczęśliwsze, bardziej pewne siebie i lepiej się uczą?

Wojna jest współcześnie tematem „gorącym” społecznie, nawet w miejscach, w których od drugiej wojny światowej panuje pokój. Świadomość zagrożenia wojną konstruowana jest w rozmaitych doświadczeniach kulturowych – z udziałem przekazów medialnych, historycznych, filmów, literatury, opowieści naocznych świadków. Takie doświadczenia dotyczą także polskich dzieci, które dowiadują się o konfliktach wojennych – toczących się, kiedyś czy obecnie, na całym świecie, także tuż za naszą granicą – z telewizji, Internetu oraz z rozmów i opowieści dorosłych. Fikcjonalne i historyczne obrazy wojny dziecko znajduje w książkach (m.in. lekturach szkolnych), filmach, grach komputerowych, sztuce ikonicznej. Wszystkie te złożone doświadczenia wykorzystywane są w kreacjach dziecięcych, takich jak zabawa, rysunek czy opowieści.

[...] My proponujemy przyjrzeć się tym dziecięcym interpretacjom, by móc odnieść się do nich w propozycjach edukacyjnych. Warto zadać pytanie, czy w szkole bierze się pod uwagę te dziecięce obrazy świata i jaka jest edukacyjna odpowiedź na horyzont oczekiwań kulturowych współczesnych dzieci [ze Wstępu].

W prezentowanym tomie „Chowanny” Nauczyciel we współczesnej kulturze podjęto dyskurs nad kulturowym aspektem konstytuującym unikatowość i społeczną rangę nauczycielskiej profesji. Uznając, iż kultura współczesna zasadniczo sytuuje rolę nauczyciela w triadzie „pewność- wątpliwość- pokora” nakreślono, w pryzmacie różnych teorii i danych empirycznych, nauczycielskie powinności i dylematy związane z ich realizacją. Podstawowe dla pracy pytanie o to jakie miejsce może i powinien zajmować nauczyciel we współczesnej kulturze, wyznaczyło dwa obszary prezentowanych analiz. Pierwszy, określający kulturowe aspekty funkcjonowania nauczyciela. Drugi, ukazujący postawy nauczycieli wobec wymagań współczesnej kultury. Praca nie ma charakteru opracowania całościowego, nie sposób bowiem poruszyć, choćby nawet powierzchownie, wszystkich interesujących wątków zagadnienia. Jest jedynie zbiorem myśli, impulsem do dalszej refleksji nad rolą nauczyciela we współczesnym, skomplikowanym świecie nieoczywistości, nieograniczonych możliwości, zawieszenia i niepewności. Praca kierowana jest do nauczycieli, pedagogów, adeptów zawodu nauczycielskiego, ale także do każdego Czytelnika, któremu namysł i refleksja towarzyszy w codziennym kontakcie ze współczesną kulturą.

SPIS TREŚCI

ARTYKUŁY I ROZPRAWY
MAŁGORZATA STAWIAK-OSOSIŃSKA, Dla społeczeństwa i nauki… Życie i działalność społeczna sir Beniamina Thompsona hrabiego Rumford 11
MARIYA OLIJNYK, NATALIYA MACHYNSKA, Formation and Development of Preschool Education and Teacher Training in the Bukovyna (the 19th and the beginning of the 21st century) 23
DANUTA KRZEŚNIAK-FIRLEJ, STANISŁAW MAJEWSKI, Szkolnictwo wyższe w Polsce w pierwszej połowie XX stulecia – zarys dziejów, przemiany i 35
WALDEMAR FIRLEJ, STANISŁAW MAJEWSKI, Odbudowa szkolnictwa wyższego w Polsce w nowej rzeczywistości społeczno-politycznej po II wojnie światowej 57
PAULINA FORMA, KATARZYNA PAŁKA, Educational activities undertaken in Poland for children and youth at risk of social exclusion 75
YULIYA DERKACH, Spiritual and Moral Culture as the Component of the Professional Culture of Teacher 91
JUSTYNA DOBROŁOWICZ, Paradygmat interpretatywny w jakościowych badaniach społecznych 99
SŁAWOMIR CHROST, Hermeneutyka w badaniach pedagogicznych – szanse
i zagrożenia 113
BARBARA KLASIŃSKA, The Renaissance of the Research on Interests and a Systemic Paradigm 129
JUSTYNA DOBROŁOWICZ, Discourse analysis as a method of discovering social
reality 141
PAULINA FORMA, Socjalizacja poprzez media społecznościowe. Szansa i zagrożenie 151
RYSZARD BŁASZKIEWICZ, Invisible web academic search engines 161
PAULINA BARAŃSKA, Digital natives – modern teenagers’ use of the new media 173

BADANIA I KOMUNIKATY
ANNA RÓG, PATRYCJA SKRZYPEK, Dobry człowiek w opiniach dzieci w wieku przedszkolnym 191
BOŻENA MATYJAS, The culture of spending free time in families with primary school students 205
TETIANA KOLTUNOVYCH, Peculiarities of professional burnout of preschool teachers-pensioners 215
BEATA ZIĘBA‑KOŁODZIEJ, Potrzeba, konieczność czy moralny obowiązek? Opieka nad niesamodzielnym seniorem w rodzinie 235
RECENZJE, SPRAWOZDANIA I OPINIE
Władysława Szulakiewicz, O uczących i uczonych – szkice z pedeutologii historycznej, Toruń 2014 – HANNA MARKIEWICZOWA 259
Historyczno‑społeczne aspekty starzenia się i starości, red. Małgorzata Stawiak-Ososińska i Agnieszka Szplit, Agencja Reklamowa TOP – Drukarnia Cyfrowa, Kielce 2014 – BOŻENA ZBOINA 265
Tomasz Łączek, Społeczne i edukacyjne uwarunkowania sukcesu życiowego młodzieży (Social and educational determinants of youth’s success stories), Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kielce 2014 – MARTA WILK 267
Beata Górnicka, Metodyka pracy opiekuńczo‑wychowawczej – wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015 – MAŁGORZATA WOLSKA-DŁUGOSZ

Niniejsza książka tematycznie wyrasta z podjętego kilka lat wcześniej projektu badawczego, którego rezultatem były wydane w 2010 r. trzy publikacje pt. Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do dziejów wychowania, poświęcone problemowi czasopiśmiennictwa jako źródła do historii edukacji i nawiązuje do niego.
Jest ona trzecią z monografii, w których zostały zamieszczone artykuły, przedstawiające możliwości czerpania wiedzy z różnorodnych wydawnictw ciągłych, ukazujących się w XIX, XX i początkach wieku XXI.
Wydawany tom należy traktować jako suplement poszerzający „listę” periodyków, których zawartość treściowa może służyć odkrywaniu edukacyjnej przeszłości.

Dzięki podejmowaniu przez coraz większe grono specjalistów problemów komunikacji, mowy
i języka, jak również praktycznego działania zmierzającego do wsparcia osób do niedawna określanych jako niekomunikujące/niekomunikatywne następuje zmiana w spojrzeniu na niepełnosprawność, która wcale nie musi oznaczać marginalizacji i depersonizacji.

Prezentowany tom, poruszający zagadnienie alternatywnych i wspomagających metod komunikacji, powstał dzięki ogromnemu zaangażowaniu wybitnych specjalistów, praktyków i teoretyków takich dziedzin, jak komunikacja interpersonalna, neuropsychologia, logopedia oraz komunikacja wspomagająca i alternatywna (AAC). Ważnym przesłaniem publikacji jest przekazanie skutecznego instrumentu rehabilitacji psychologicznej. Bez komunikowania się z dziećmi i młodzieżą w normie trudno mówić o ich rozwoju intelektualnym, poczuciu własnej wartości, a także rozwoju emocjonalnym. W przypadku niepełnosprawności komunikowanie się jest podstawowym warunkiem pozyskiwanych zmian rozwojowych. Tę tezę uzasadniono w prezentowanej pracy.

Problematyka komunikacji alternatywnej już od wielu lat znajduje się w centrum zainteresowania teoretyków i praktyków zajmujących się zagadnieniami edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, dodatkowo obarczonych trudnościami w sferze porozumiewania się.
Do pedagogiki specjalnej wprowadzane są nowe rozwiązania dotyczące pomocy człowiekowi niepełnosprawnemu w nawiązywaniu, utrzymywaniu i doskonaleniu interakcji komunikacyjnych w sposób alternatywny, tj. wykorzystujący gest, obraz i piktogram.

Książka będzie pomocna wszystkim, którzy podejmą trud łamania barier w porozumiewaniu się. Przede wszystkim skierowana jest do logopedów, psychologów, nauczycieli i terapeutów dokształcających się na podyplomowych studiach, do studentów i wszystkich zainteresowanych problematyką alternatywną i wspomaganą komunikacją.

Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie to inicjatywa wydawnicza pracowników i studentów Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, nawiązująca do wielowiekowych cieszyńskich tradycji kształceniowych i publikacyjnych. Redaktorem serii Cieszyńskie Naukowe Forum Studenckie jest Alina Szczurek-Boruta.
Drugi tom pt. Wielokulturowość – doświadczanie Innego to interdyscyplinarne forum wymiany myśli studentów i początkujących naukowców. Praca zbiorowa stworzona m.in. przez pedagogów, etnologów, psychologów, filozofów, filologów podejmuje tematykę wielokulturowości w wymiarze społecznym, edukacyjnym, filozoficznym i kulturowym. Autorzy poszczególnych tekstów podejmują temat wielokulturowości jako fenomenu naszych czasów, jak również zwracają uwagę na wybrane grupy społeczne, które na co dzień doświadczają własnej inności, będąc zarazem źródłem doświadczania inności dla swego otoczenia.
Publikacja zawiera artykuły naukowe, komunikaty z badań, sprawozdania z konferencji, recenzję pracy naukowej, materiały pomocnicze dla studentów, a także prezentuje doświadczenia krajowe i zagraniczne studentów oraz ukazuje działalność studencką.
Praca jest adresowana do studentów i badaczy dyscyplin z obszaru nauk społecznych i humanistycznych. Zainteresować może pedagogów, psychologów, socjologów, filozofów, kulturoznawców oraz osoby zaangażowane praktycznie w budowanie społeczeństwa międzykulturowego – nauczycieli, wychowawców, dziennikarzy, działaczy i aktywistów społecznych.