Polityka wsparcia nieformalnych opiekunów niesamodzielnych osób starszych

Książka podejmuje bardzo aktualne i ważne problemy, które są rozważane zarówno w ujęciu krajowym, regionalnym i lokalnym oraz w różnych ujęciach na obszarze Unii Europejskiej. W badaniach nad społeczeństwem obywatelskim oraz relacją społeczeństw obywatelskich w Unii Europejskiej integracja społeczna jest traktowana jako szczególna wartość perspektywiczna, bez której trudno byłoby mówić o powodzeniu europejskiego politycznego, gospodarczego i społecznego projektu.
Ważną cechą tego zbiorowego opracowania jest to, że przedstawione zostały prace autorów niemieckich i polskich, co umożliwia czytelnikowi zapoznanie się nie tylko z osiągnięciami teorii, lecz także praktyki w szerszym międzynarodowym kontekście, w którym integracja społeczna jest dyskutowana jako trudne zadanie dla polityki społecznej.
prof. dr hab. Adam Kurzynowski

Publikacja powstała we współpracy z Instytutem Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskiego, Wydziałem Nauk Społecznych Wyższej Szkoły Zawodowej w Kolonii oraz Fundacją Friedricha Eberta.

W książce autorki przedstawiają, między innymi, propozycję porządku terminologicznego dotyczącego pojęć „cykl życia” i „bieg życia”. W ich bowiem ocenie są one zarówno w języku potocznym, jak i w publikacjach naukowych stosowane w sposób dowolny, dość przypadkowy i nie zawsze dogłębnie przemyślany. Pomimo że w dorobku nauk społecznych można znaleźć wiele publikacji dotyczących relacji między zagadnieniami biegu lub cyklu życia a polityką (polityką publiczną, polityką społeczną), istnieje, zdaniem autorek, potrzeba dokonania systematycznej analizy specyfiki każdej z tych dwóch kategorii w nauce o polityce społecznej. Celem autorek jest zarówno ukazanie zalet i ograniczeń obu omawianych podejść badawczych, jak i usytuowanie ich w szerszym kontekście teorii polityki społecznej.

Autorki proponują, by w nauce o polityce społecznej używać – jako podstawowych – dwóch pojęć: cykl życia (ang. life cycle) i bieg życia (ang. life course) – nadając im specyficzne dla polityki społecznej definicje i traktując je nie tylko jako kategorie nauki, lecz także jako dwie swoiste perspektywy badawcze. Te perspektywy charakteryzują zarówno różnice, jak i podobieństwa. Uznają jednak, że w każdej z nich należy uwzględniać m.in.: temporalny wymiar dystrybucji osobistych i społecznych zasobów, jakie jednostki mają lub mogłyby mieć do dyspozycji, holistyczne podejście do życia człowieka, wielość czynników kształtujących cykl i bieg życia oraz występowanie momentów przełomowych (kryzysów) w cyklu i biegu życia.

Nowe, rozszerzone i uaktualnione wydanie klasycznego podręcznika akademickiego z zakresu polityki społecznej.
Książka, którą przedstawiamy czytelnikom, jest zaktualizowaną wersją pracy zbiorowej pracowników Instytutu Polityki Społecznej Uniwersytetu Warszawskie­go pt. Polityka społeczna, wydanej przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2007 roku.
Drugie wydanie podręcznika zawiera istotne zmiany, uaktualnienia i całkiem nowe treści odnoszące się do rozwoju dziedziny polityki społecznej w Polsce i na świecie przez ostatnie kilkanaście lat. Zaktualizowany został przegląd literatury przedmiotu i listy zalecanych lektur. Ponadto książka została rozbudowa­na o kilka nowych rozdziałów poruszających zagadnienia pracy, które w połączeniu z poprzed­nimi partiami traktującymi o polityce rynku pracy, ochronie pracy i dialogu spo­łecznym mają charakter spójnego ujęcia przemian zachodzących w świecie pracy oraz wynikających stąd nowych zagrożeń społecznych i wyzwań dla polityki społecz­nej.
Podręcznik został pomyślany jako pomoc w zdobywaniu podstawowej wiedzy o polityce społecznej. Książka łączy aspekty nauki o polityce społecznej z diagnozą stanu problemów społecznych (bezrobocia, rynku pracy, migracji, pomocy społecznej, pracy socjalnej, polityki rodzinnej) oraz praktyczną działalnością. Stanowi syntetyczne ujęcie problematyki polityki społecznej w drugiej dekadzie XXI stulecia, odwołujące się do dorobku nauki o polityce społecznej w przeszłości, współczesnych teorii, i aktualnego stanu wiedzy o dostępie/braku dostępu różnych grup polskiego społeczeństwa do podstawowych praw społecznych.
Podręcznik prezentuje następujące zagadnienia:
teoretyczne aspekty polityki społecznej, w tym m.in. interpretacja pojęcia, doktryny i modele polityki społecznej, wartości, instrumenty, podmioty polityki społecznej, diagnozowanie i ewaluacja w polityce społecznej; wybrane problemy stanowiące przedmiot działań polityki społecznej we współczesnej Polsce, m.in. przemiany życia rodzinnego i polityki rodzinnej, edukacja, ochrona zdrowia i kwestia mieszkaniowa, społeczne problemy pracy, dyskryminacja i równouprawnienie, migracje; współczesne wyzwania i kierunki rozwoju polityki społecznej, m.in. przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, marginalizacji i ekskluzji, kontrowersje wokół socjalnej funkcji państwa, mechanizmy gospodarki rynkowej w polityce społecznej, europejski model socjalny. Książka zawiera także:
tabele i wykresy, podsumowania rozdziałów, propozycje zadań do wykonania i pytań do dyskusji, spisy lektur uzupełniających i literatury przedmiotu.

Podręcznik prezentuje:

przystępnie wyjaśnione teoretyczne podstawy pracy socjalnej, odniesienia dziedziny do myśli m.in. Habermasa, Giddensa, Bourdieu, Foucaulta, Buttler oraz do kierunków politycznych i ruchów społecznych,
sposoby wykorzystania w praktyce metodologii z obszaru analizy systemowej, etnometodologii, etnografii, badań empirycznych,
ujednoliconą strukturę rozdziałów (wyjaśnienie teorii i ich przydatności w praktyce, słowniki podstawowych terminów, pytania edukacyjne) ułatwiającą studiowanie i przygotowanie się do egzaminów.

Podręcznik przeznaczony dla:

studentów pracy socjalnej na studiach wyższych,
słuchaczy kolegiów pracowników służb społecznych,
studentów pedagogiki, socjologii, politologii, nauk o rodzinie,
uczestników szkoleń specjalistycznych dla pracowników socjalnych.

Głównym celem książki jest ukazanie (przebijającej się zarówno w aktualnym dyskursie naukowym, jak i w praktyce społecznej) perspektywy usług społecznych jako wyłaniającego się nowego paradygmatu welfare state i jednocześnie istotnej kategorii pojęciowej, ważnej dla budowania teorii i praktyki polityki społecznej.

Praca na temat usług społecznych stanowi jedną z pierwszych w Polsce prób systematyzacji tego złożonego obszaru działalności społeczno-gospodarczej oraz polityki społecznej. Zamierzeniem autora było zebranie w monografii dotychczasowych ustaleń teoretycznych, wyników badań i doświadczeń praktycznych na temat rozwoju usług społecznych w różnych kontekstach dotyczących ich funkcjonowania. Ambicją autora było też sformułowanie wyzwań przyszłości i wskazanie rekomendacji dla nauki i praktyki w głównych sektorach usług społecznych.

Usługi społeczne można rozpatrywać w różnych wymiarach – makro, mezo i mikro (globalnym, krajowym, regionalnym/lokalnym, czy też z perspektywy podmiotu wytwarzającego). Można je analizować jako sektor gospodarki, jako rodzaj działalności lokalnej, jako element rozwoju, tworzenia miejsc pracy, a także jako czynnik inwestycji społecznych i realizacji lokalnej polityki społecznej oraz kształtowania ładu społecznego.

Książka zawiera bardzo bogaty materiał teoretyczno-praktyczny, który wykorzystany został jako podstawa konstrukcji modelu usług społecznych i ich dominującego znaczenia w aktualnym i przyszłym rozwoju społeczno-gospodarczym. Z powyższych względów książka jest bardzo ważnym krokiem w myśleniu o zmianach w polityce społecznej państwa, z wykorzystaniem dotychczasowych/historycznych doświadczeń.

Okazuje się, że większość badanych samotnych rodziców i osób długotrwale bezrobotnych uznaje, iż wskutek realizacji polityk warunkowego dochodu minimalnego i aktywnej integracji społecznej „z trudem utrzymuje się na powierzchni”. Podobnie oceniają te polityki pracujący biedni, z tym że dla nich korzystanie z pomocy społecznej jest trudniejsze z powodu instytucjonalnej bezwładności agend zaangażowanych w udzielanie wsparcia, reagujących bardzo zachowawczo na poszerzający się zakres zjawiska biedy wśród osób pracujących, zwanego in-work poverty. Zasadniczym problemem jest więc niemożność wyrwania się z biedy, sukcesem natomiast uniknięcie marginalizacji mającej postać bezdomności, ciężkich chorób, głodu, prostytucji, uzależnień, utraty najbliższej rodziny.
Odkrycie zjawiska „utrzymywania się na powierzchni” spowodowało, że (…) postanowiłyśmy użyć perspektywy sprawstwa do analizy położenia osób badanych. Zgromadzony materiał badawczy w szczególności dotyczy strategii życiowych – także tych odnoszących się do życia codziennego – trajektorii biedy, poczucia podmiotowości oraz opisu posiadanych przez rodziny zasobów i ich wykorzystywania. Perspektywa sprawstwa okazała się niezwykle owocna, ponieważ pozwoliła określić, jakie czynniki najbardziej ograniczają wydobywanie się z biedy.
Ze Wstępu

Praca włożona w powstanie tej książki budzi podziw. Trud Autorek sprowadza się do wieloaspektowych porównań sytuacji ludzi biednych i prób radzenia sobie z biedą w pięciu krajach europejskich (Niemcy, Wielka Brytania wraz ze Szkocją, Szwecja, Włochy i Polska). Instytucje delegowane do pomocy biednym versus potrzeby samych beneficjentów pomocy to podstawowa płaszczyzna owych porównań.
Z recenzji wydawniczej dr hab. Hanny Palskiej