Magazyn Skarpa Warszawska Nr 12 (176) grudzień 2023

W zeszycie: W masce dorosłości. Odwrócenie ról w rodzinie jako zjawisko interpersonalne, intrapsychiczne i kulturowe (K. Schier), Dziecko w odwróconej rodzinie.

Czwarty zeszyt czasopisma podejmuje kwestię funkcjonowania liberum veto w polskim życiu politycznym od XVI do XVIII stulecia. Spis treści Wstęp (Urszula Kosińska) Przemysław Gawron, Unamitas czy pluritas votorum? Tryb podejmowania uchwał w zgromadzeniu stanowym w Europie XVI-XVII wieku Wacław Uruszczak, Podejmowanie uchwał na sejmie walnym koronnym w pierwszej połowie XVI wieku Jolanta Choińska-Mika, Zwycięstwo liberum veto na sejmach za Jana Kazimierza (1648-1668) Robert Kołodziej, Prawo do protestu w praktyce sejmowej i sejmikowej w czasach Jana III Sobieskiego Michał Zwierzykowski, Liberum veto w praktyce wielkopolskiej działalności sejmikowej w czasach saskich Urszula Kosińska, Liberum veto, jako narzędzie niszczenia sejmów przez państwa ościenne w czasach Augusta II Tomasz Szwaciński, Finał sejmu 1754 r. w relacjach rosyjskich i brytyjskich.

W numerze między innymi: - Związki Mieszane - Aborcja okiem rodzimowierców - Rugia Wyspa Słowiańskich Bogów - Krakowski Kalendarz Rodzimowierczy - Cieplica - prasłowiański szałas potów - Ze Stada wspomnień garść - Święto Stado w liczbach - Litewski Bóg Velnias - Swaróg - Kowalstwo i Magia

 Doktor Marcin Luter, ten „chrześcijański Odyn”, odrzucając tradycję i autorytet Kościoła, stworzył paradygmatyczny dla nowożytności wzór buntu w imię bezpośredniego doświadczenia i źródłowej prawdy. Gest Lutra powtórzony przez Kierkegaarda wobec Duńskiego Kościoła Narodowego, a potem przez Karla Bartha wobec niemieckiego „protestantyzmu kulturowego”, dowodzi, że sens protestu pozostał żywy do naszych czasów, a jego przedmiotem może być sam protestantyzm. Wielkie projekty filozoficzne: Nietzscheańskie przewartościowanie wszystkich wartości i Heideggerowskie przezwyciężenie metafizyki także czerpią swój patos twórczego zniszczenia z luterańskiego ducha protestu w imię powrotu do źródeł myślenia o świecie i przeżywania świata; co wskazuje na głębszy związek filozofii i teologii, niż na co dzień bylibyśmy skłonni to przyznawać.

Pięć lat temu „Kronos” opublikował pierwsze polskie tłumaczenie pism Joachima z Fiore, najwybitniejszego średniowiecznego historiozofa. W tym numerze „Kronosa” publikujemy dzieła franciszkańskich spirytuałów, ideowych spadkobierców Joachima. Spirytuałowie, podejmując fundamentalne wymiary jego historiozofii, połączyli je ze swoim franciszkańskim doświadczeniem radykalnego ubóstwa i nadali im nowy, pogłębiony wymiar. Odkrywanie dziś ich idei pozwala na zetknięcie się z jedną z najważniejszych w myśli zachodniej prób wydobycia „duchowej mocy historii”. Prób, bez których podejmowania Taubes nie wyobrażał sobie uprawiania filozofii. PREZENTACJE Rafał Tichy, Ostateczne ubóstwo. Historia i historiozofia średniowiecznych spirytuałów Piotr Olivi, Wykład reguły braci mniejszych Piotr Olivi, Komentarz do Księgi Apokalipsy Piotr Olivi, O czytaniu ksiąg filozofów Piotr Olivi, List do brata R. Piotr Olivi, List do synów Karola II Neapolitańskiego Anioł Clareno, Kronika, czyli historia siedmiu utrapień zakonu braci mniejszych ESEJE Odkrywanie spirytuałów. Z Sylvainem Pironem rozmawia Rafał Tichy Sylvain Piron, Doświadczenie podmiotowe według Piotra Oliviego Luca Parisoli, Wkład szkoły franciszkańskiej w narodziny pojęcia wolności politycznej. Dane wyjściowe u Piotra Oliviego Mateusz Stróżyński, Mistyka ubóstwa św. Anieli z Foligno i franciszkańscy spirytuałowie Józef Majewski, Od potępienia do wspólnej modlitwy? Jakich relacji między religiami potrzebuje cywilizacja Zachodu LITERATURA Antoni Libera, Paul Celan, Fuga śmierci. Od tłumacza Paul Celan, Fuga śmierci. Przekład Stanisława Jerzego Leca Paul Celan, Fuga śmierci. Przekład Antoniego Libery Emil Cioran, Spotkania z Paulem Celanem ARCHIWUM FILOZOFII POLSKIEJ Jerzy Ziemacki, Odkrycie jaźni a powstawanie gatunków Wincenty Lutosławski, Darwin i Słowacki RECENZJE I POLEMIKI Marek Blaszke, Voltaire na tropach ducha dziejów

Zawartość numeru koncentruje się wokół problematyk: rozwoju czasopism naukowych oraz idei edukacyjnych i edukacji z podkreśleniem wagi analiz dotyczących dzieciństwa oraz rozwoju osobowości dziecka i jego kompetencji w zakresie samoregulacji w uczeniu się.

Pierwsze dwa artykuły prezentują wyniki badań historyczno-pedagogicznych z wykorzystaniem analizy materiałów źródłowych. Tekst Janiny Kamińskiej poświęcony jest dziejom i osiągnięciom „Kwartalnika Pedagogicznego”, który od początku istnienia miał charakter ogólnopolski i naukowy oraz podejmował ważne problemy pedagogiczne i propagwał najnowsze osiągnięcia w zakresie nauk pedagogicznych. Z kolei Aneta Bołdyrew i Agnieszka Wałęga analizują główne kierunki dyskursów dotyczących edukacji zawodowej młodzieży w kontekście wyzwań modernizacji, prowadzonych w początkach XX wieku na łamach polskich czasopism Królestwa Polskiego.

Janusz Andrzej Majcherek opisuje problem optymizmu pedagogicznego, który budzi wątpliwości zarówno faktograficzne, jak i aksjologiczne. Teza o potencjalnej swobodzie kształtowania procesów wychowawczych i osobowości wychowanków wywołuje pytania o zagrożenia wynikające z sytuacji, gdy te procesy znajdą się pod kontrolą nieodpowiednich osób lub instytucji.

Ewa Palamer-Kabacińska przedstawia autorskie badania dotyczące wykorzystania pedagogiki przygody w pracy harcerskiej i wskazuje korzyści wynikające ze świadomego jej stosowania.

Beata Bednarczuk kieruje uwagę czytelnika w stronę rozwiązań proponowanych w pedagogice Marii Montessori i skuteczności pracy szkół Montessori we współczesności, zwłaszcza w zakresie rozwijania osobowości autorskiej uczniów.

Małgorzata Tyszkowska i Aleksandra Wolska analizują problem samoregulacji uczenia się jako kluczowej kompetencji ucznia klasy czwartej szkoły podstawowej, który rozpoczyna edukację przedmiotową w szkole.

Piotr Kostyło w artykule recenzyjnym zastanawia się nad głównymi wątkami książki Marka Michalaka Order Uśmiechu – wspólny świat dzieci i dorosłych. Pierwszym z nich jest naukowy (pedagogiczny i psychologiczny) namysł nad wybranymi zagadnieniami związanymi z funkcjonowaniem dzieci w świecie dorosłych; drugi obejmuje odniesienia do prawnych rozstrzygnięć dotyczących podmiotowości, odpowiedzialności, praw i obowiązków dziecka; trzeci wiąże się z fenomenem międzynarodowej instytucji – Orderu Uśmiechu; wreszcie czwarty wątek nawiązuje do pedagogicznej spuścizny Janusza Korczaka.